چکیده:
اوراق بهادار منفعت بهعنوان یکی از ابزارهای جدید مالی اسلامی است. منتشرکنندگان این اوراق قادر خواهند بود تا با حفظ عین یک دارایی بادوام، منافع و یا خدمات آتی آن را در اختیار دارندگان اوراق قرار دهند و بهاینترتیب دارندگان چنین سرمایههایی قادر خواهند بود با تجمیع سرمایههای کوچک با اطمینان از عرضه منافع و خدمات آتی به توسعه عین و منافع دارایی بپردازند و از سویی دارندگان اوراق با یک برنامه هدفمند و قطعا با هزینهای کمتر صاحب منافع و یا خدماتی شوند که در آینده پدید خواهد آمد و در صورت صلاحدید حتی قادر به انتقال آن در بازارهای مالی خواهند بود. از دیگر اوراق اسلامی، اوراق اجاره است. دارندگان این اوراق در حقیقت بهصورت مشاع مالک عین دارایی هستند که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به بانی و منتشرین این اوراق واگذار میشود. برخی به علت شباهتهای موجود در این دو نوع از اوراق تصور کردهاند که اوراق اجاره قادر به پوشش مزایای اوراق منفعت خواهد بود. پژوهش پیشرو با استفاده از روش تحقیق کتابخانهای، ضمن بررسی ماهیت و ساختار اوراق منفعت به مساله ضرورت انتشار این اوراق در مقایسه با اوراق اجاره پرداخته است.
Abstract: With-profits bond is one of the modern financial instruments in Islamic system of finance. The issuer of these bonds will be able to offer benefits or future services to the holders of the bonds while maintaining the original durable property. Therefore, the holders of these bonds will be able to present the benefits and future services with ease of mind upon accumulation of small capitals to expand this business. On the other hand, the holders of these bonds will enjoy future benefits and services upon a purposeful program and with cheaper prices. They will be also able to transfer their rights in financial markets. Lease bond is another Islamic financial instrument, the holders of which share the joint ownership of the property as is. The resulting benefit is thus distributed according to the lease contract among the issuers or owners of the bonds. Due to some similarities in these two types of bonds, some have mistakenly hypothesized that lease bonds shall cover the advantages of with-profits bonds. This paper has resorted to library research method to review the nature and structure of with-profits bonds to highlight the need for issuing these bonds in comparison with the lease bonds.
خلاصه ماشینی:
اگرچه طبق ماده 690 قانون مدنی کشورمان،10 مالدار بودن ضامن شرط صحت ضمانت نمیباشد، اما ازآنجاکه قانون مذکور تنها یک قاعده تکمیلی است و امکان شرط برخلاف آن وجود دارد، لذا سازمان بورس با افزودن قیدی تنها به برخی از مؤسسات و نهادهای مالی ازجمله بانکها، مؤسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بیمهها و شرکتهای تأمین سرمایه و برخی شرکتها و نهادهای متمول دیگر اجازه داده تا در نقش ضامن در انتشار اوراق ظاهر گردند تا بدین ترتیب دارندگان اوراق با خاطری آسودهتر از جهت ضمانت نهادهای معتبر وارد این عرصه اقتصادی گردند.
شرط عدم تأدیه مضمونٌعنه در التزام ضامن ازآنجاکه در فقه امامیه، برخلاف فقه اهل سنت، ضمانت به معنای نقل ذمه به ذمه میباشد (سیورى حلّى،12 بیتا: 65، شهید ثانی، 1413، ج 4: 171؛ علامه حلی، 1413، ج 2: 158) و با پذیرفتن ضمانت از سوی ضامن، ذمه مضمونٌ عنه بری میگردد، اما طبق ماده 699 قانون مدنی13 شرط خلاف در این امر پذیرفته و این امکان برای ضامن پیشبینی شده است که التزام خویش به پرداخت دین را منوط به عدم تأدیه دین از سوی مضمونٌ عنه نماید.
با توجه به همین امر، ماده 9 دستورالعمل انتشار اوراق اجاره19 بهدرستی با تأکید بر تمکن دارایی بازگردان، تأیید بازگردان توسط سازمان بورس را بهکفایت سرمایه این نهاد حقوقی منوط کرده است.
شرکت تأمین سرمایه یکی از نهادهایی است که طبق بند 18 ماده یک24 قانون بازار اوراق بهادار میتواند بهعنوان متعهد پذیرهنویسی انجام فعالیت نماید.