چکیده:
دیدگاههای کمسابقه ابنتیمیه در قرن هفتم، شخصیتی متعصب از وی و قرائتی متحجرانه از اسلام به نمایش گذاشت و باعث شد تا موجی از مخالفت دانشمندان فریقین خصوصاً عالمان مذاهب اربعه اهلسنت علیه او به راه افتد. تا جایی که با اتفاق نظر، او را طرد و با حکم قضایی به حبس طولانی محکوم نمودند. یکی از دیدگاههای وی، ایراد به جنگهای امیرالمؤمنین در جمل و صفین است. وی این جنگها را فاقد وجاهت شرعی و مصداق فتنه و معارضان یعنی اصحاب جمل و معاویه و یارانش را از اتهام بغی تبرئه مینماید. مسأله ما میزان انطباق ادعاهای وی با منابع دینی و دیدگاه غالب در میان اهلسنت است. یافته مهم این مقاله که با روش تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از منابع معتبر اهلسنت تدوین شده، عدم انطباق دیدگاه وی با منابع مهم دینی و دیدگاه غالب آنان است و به این نتیجه میرسد که دیدگاهش کاملاً نادرست و در تقابل با اندیشه سایر اهلسنت است.
خلاصه ماشینی:
(ابنتيميه، ۱۴۰۶، ج4، ص384) «علي7 ميجنگيد تا اطاعت شود و در نفوس و اموال مردم تصرف نمايد؛ چطور ميتوان آن را نبرد در راه دين دانست؟!» (همان، ج4، ص459؛ ج8، ص329 و ص526) وي براي اثبات ديدگاهش، مدعي ندامت امام7 شده، ميگويد: «علي7 از جنگ اظهار ندامت و کراهت مينمود که نشان ميدهد دليل خاصي بر اين جنگها نداشت تا موجب رضايت و سرورش به جنگها باشد».
به زودي گروهي باغي با تو نبرد ميكنند و تو بر حقي؛ كسي كه در آن روز تو را ياري نكند، از من نيست!» (ابنعساکر، ۱۹۹۵، ج42، ص473؛ متقي هندي، ۱۴۱۹، ج11، ص282) عبدالله بن سلمه گويد: عمار را در صفين ديدم که ميگفت: «با اين پرچم سه بار همراه با پيامبر9 جنگيدم و الان بار چهارم است.
به خدا سوگند اگر با ما جنگيده، ما را تا نخلستانهاي يمن به عقب برانند، يقين دارم که ما بر حق هستيم و لشکر معاويه بر باطل هستند!» (ابنسعد بصري، بيتا، ج3، ص257؛ حاکم نيشابوري، ۱۴۱۱، ج3، ص433) ابوسعيد تميمي ملقب به عقيصاء هم ميگويد: در مسير صفين از عمار شنيدم که گفت: «پيامبر9 مرا به قتال با ناکثين، قاسطين و مارقين فرمان داد».
(عيني، بيتا، ج4، ص209) با وجود اين روايت صحيح و صريح در اثبات حقانيت امام علي7 و قرار داشتن معاويه در رأس باغيان، ابنتيميه ميگويد: اگر مدافع علي7 بگويد: به دليل حديث صحيح عمار، کساني که علي7 با آنها جنگيد باغي بودند، در اينجا مردم به چند گروه تقسيم ميشوند...