چکیده:
تقویت پیوندهای روستایی ـ شهری با هدف توسعۀ اقتصادی و کاهش فقر، به شرایط جغرافیایی، اجتماعی-اقتصادی و اکولوژیکی محلی و منطقهای بستگی شدید دارد و جریانهای موجود که بین سکونتگاههای روستایی - شهری و شبکۀ منطقهای منتج از آن در شرایط مناسب میتوانند موجد همبستگی و پیوندهای روستایی- شهری و نه تنها به برپایی شبکههای فضایی منتهی گردیده، بلکه زمینۀ شکلگیری شبکههای اجتماعی را نیز مهیا نمایند.این خود میتواند بستر مناسبی را جهت توسعۀ یکپارچۀ روستایی- شهری فراهم آورد. در اینراستا این پژوهش در چارچوب منطقی قیاسی و روشی تحلیلی- توصیفی و انتخاب 20 روستای مرزی به عنوان حجم نمونه بادرنظرداشتن مرز بینالمللی به عنوان یک واقعیت فضایی، در پی تجزیه و تحلیل فضای جریانها مابین سکونتگاههای روستایی و شهری در انزوای جغرافیایی نواحی مرزی استان گلستان است، تا از این طریق امکان شکلگیری شبکه منطقهای مبتنی بر پیوندها و توسعۀ یکپارچۀ روستایی ـ شهری مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بهدستآمده نشاندهندۀ آن است که همبستگی مستقیمی مابین جریانها و سطح توسعهیافتگی سکونتگاههای روستایی جهت شکلگیری شبکۀ منطقهای وجود دارد و جریان موجود مابین سکونتگاههای شهری و روستایی در منطقۀ مورد مطالعه در چارچوب یک شبکۀ منطقهای، در برگیرندۀ سه شبکۀ محلی است. در کرانۀ غربی منطقۀ مورد مطالعه، شهر گمیشتپه به عنوان یک شهر کوچک میانی و روستا - شهر سیمینشهر و روستاهای پیرامونی یک شبکۀ محلی (مبتنی بر منظومۀ روستایی سیمینشهر) و در کرانۀ شرقی منطقۀ مادرشهر ناحیهای گنبد و روستا ـ شهر اینچهبرون یک شبکۀ محلی (مبتنی بر منظومۀ روستایی اینچه برون) و نواحی میانی شهر متوسط آققلا و روستا ـ شهر انبارالوم و روستاهای مرتبط شبکۀ محلی دیگری (مبتنی بر منظومۀ روستایی انبارالوم) را شکل دادهاند و یک شبکۀ محلی در منتهیالیه نواحی غربی منطقه مورد مطالعه شامل شهر گنبد و روستاهای پیرامونی (منظومۀ روستایی داشلی برون) در حال شکلگیری است.
Strengthening urban rural links with the aim of economic development and poverty reduction depends on local, regional, socio-economic and ecological conditions, and existing flows between urban-rural settlements and resulting regional network can create urban-rural links and lead not only to the establishment of spatial networks, but also to pave the way for the establishment of social networks. This could provide a suitable platform for integrated rural urban development. Using a descriptive-analytical method and logical deduction framework and selection of 20 border villages as a sample and viewing the international border as a spatial reality, this article aimed at analyzing spatial flows between rural and urban settlements in border areas of the Golestan province, through which we can explore the possibility for the establishment of a regional network based on links and integrated urban rural development. The results show that there is a direct correlation between flows and the level of development of rural settlements to form a regional network and the existing flows between urban and rural settlements in studied area within the framework of a regional network includes three local networks. In the west coast of this area, Gumish Tappeh city as a small town and village-city of Simin Shahr and surrounding villages have formed a local network (based on the village system of Simin Shahr). On the eastern coast of the Madarshahr district in Gonband and Inche Borun city have formed a local network (based on the village system of Inche Borun). And the middle areas of the city of Aq Qala and the village of Anbar Olum and the surrounding villages have formed another local network (based on Anbar Olum village system). A local network is forming in the westernmost part of the studied area including Gonbad City and its villages (Dashli Borun village). Keywords: Regional Network, Local Network, Rural System, Turkmansahra, Rural-Urban Development
خلاصه ماشینی:
مطالعه موردی: نواحی مرزی استان گلستان زهره جوانبخت قهفرخی1*، عباس سعیدی2، فرهاد عزیزپور3، جمیله توکلینیا4 دکتری جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی، 2استاد گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی 3استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، 4دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی تاریخ دریافت: 31/5/96 تاریخ پذیرش: 9/11/96 چکیده تقويت پيوندهاي روستايي ـ شهري با هدف توسعۀ اقتصادي و كاهش فقر، به شرايط جغرافيايي، اجتماعي-اقتصادي و اكولوژيكي محلي و منطقهاي بستگي شديد دارد و جریانهای موجود که بین سکونتگاههای روستایی - شهری و شبکۀ منطقهای منتج از آن در شرایط مناسب میتوانند موجد همبستگی و پیوندهای روستایی- شهری و نه تنها به برپايي شبكههاي فضايي منتهی گردیده، بلکه زمینۀ شکلگیری شبکههای اجتماعی را نیز مهیا نمایند.
از این منظر مرز به عنوان یک واقعیت فضایی بر جریانهای روستایی - شهری تأثیرگذار است و این تأثیرگذاری میتواند پیامدهای مثبت / منفی بر جای نهد و ضرورت دارد که جهت شناخت همهجانبه و توأمان جنبههای مختلف پدیدهها و روندهای حاکم و جاری در سکونتگاههای روستایی و شهری در نواحی مرزی، «فضای جریانها» در چارچوب رویکردی شبکۀ منطقهای مورد واکاوی و بررسی قرار گیرد تا بتوان به شناخت دقیق ماهیت و ویژگیهای ماهوی مکانی- فضایی دست یافت؛ چراکه تقويت پيوندهاي روستايي - شهري با هدف توسعۀ اقتصادي و كاهش فقر، به شرايط جغرافيايي، اجتماعي- اقتصادي و اكولوژيكي محلي و منطقهاي بستگي شديد دارد (تاکولی، 2:2005) و جریانهای موجود که بین سکونتگاههای روستایی ـ شهری و وجود شبکۀ منطقهای منتج از آن در شرایط مناسب میتوانند موجد همبستگی و پیوندهای روستایی ـ شهری باشند و همانگونه که سعیدی بیان نموده، نه تنها به برپايي شبكههاي فضايي منتهی گردیده، بلکه زمینۀ شکلگیری شبکههای اجتماعی را نیز مهیا مینمایند (سعیدی، 1389: 4).