چکیده:
وقتی انسان از امور محسوس فاصله میگیرد و به خود توجه بیشتری پیدا میکند، احساس غربت و سرگردانی درونش را پُر میکند. انسان از عالم بالا هبوط یافته و پای روی زمینی گذاشته که با آن بیگانه بوده است. لازمه حضور در این عالم با رنج و تنهایی پیوند خورده است. اما آیا نتیجه این حس درونی و دیدگاه دینی، پوچگرایی و هیچانگاری و بدبینی و افسردگی نخواهد شد؟ قاضی سعید قمی با سبک فلسفی و عرفانی و با نگاه دینی و روایی شیعهمحورانهاش میکوشد با تمرکز بر راهکارهای عملگرایانه عبادی و رویکردهای اخلاقمحورانه، مسیر رهایی و تعالی را به ما نشان دهد. وی بر نقش اخلاق و عبادتهای شرعی برای تربیت انسانی و رهاشدن از غربت و تعالی نفس تأکید دارد. همه اعمال ظاهری انسان، حقیقتی فراطبیعی دارند که ما را به عوالم بالای ماده متوجه و مرتبط میکنند و به نور و معنویت میرسانند.
When one moves away from the tangible things and becomes more attentive to himself, he becomes overwhelmed by loneliness and dilemma. Man descended from the universe and set foot on the earth with which he was unfamiliar. The necessity of being present in this world is linked to suffering and loneliness. Nonetheless, will the aftermath of this inner feeling and religious view not lead to nihilism, pessimism and depression? Qazi Sa’id Qomi, with his philosophical and mystical style that is based on the Shiite religious view and narrative, seeks to show us the path to liberation and excellence by focusing on the pragmatic solutions and ethical approaches. He emphasizes the role of ethics and religious worship for the human upbringing and for liberating him from loneliness and the transcendence of the soul. All the apparent actions of man have a supernatural truth that connects us to the higher worlds of matter and brings us to light and spirituality.
خلاصه ماشینی:
راهکارهای تعالی نفس انسان و نجات بشر از دیدگاه قاضی سعید قمی محمدباقر نائیجی انشاءالله رحمتی* [تاریخ دریافت: 18/11/1397؛ تاریخ پذیرش: 12/07/1398] چکیده وقتی انسان از امور محسوس فاصله میگیرد و به خود توجه بیشتری پیدا میکند، احساس غربت و سرگردانی درونش را پُر میکند.
برای ورود به بحث از غربت انسان و راهکارهای رهایی و نجات از سرگردانی، ابتدا باید به سراغ نفسشناسی برویم و ارتباط نفس انسانی با «نفس کلی عقلی» را روشن کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم که: «نفس کلی عقلی» از نظر قاضی سعید چیست؟ به اعتقاد حکیم قمی، نفس کلی مانند پدری مهربان برای نفوس جزئی است؛ چون این نفس کلی، همه نفوس جزئی را دربردارد و شامل همه نفوس جزئی میشود.
قاضی سعید وقتی در مباحث اسرار عبادات به بحث جهاد میرسد، جهاد اکبر را به عنوان راهکار اخلاقی برای نجات نفس انسان از غربت دنیایی معرفی میکند: خدای سبحان جهاد اکبر را واجب کرد برای اینکه ارواحی که در زمین غربت و در دوری از ذات خود زندانی و گرفتار شدهاند از ناپاکیهای همراه این غربت و دوری پاک شوند.
از نگاه قاضی سعید، اعمال شرعی و عبادتها، باطن و حقیقتی دارند که اگر انسان به آنها توجه کند راه رهایی از این عالم جسمانی و اتصال به مبدأ اصلی را یافته است.
قاضی سعید قمی در بیان دقیق مناسک حج و خانه خدا، طرحی نو و عملی برای رهایی انسان از این عالم ماده و توجه به عوالم روحانی و معنوی و درک آن میچیند.