چکیده:
هدف از انجام این نوشتار بررسی تحلیلی بر قراردادهای بیع متقابل و بی.او.تی با تطبیق بر فقه امامیه می باشد. نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از آن بود که از لحاظ فقه امامیه می توان برای توصیف قراردادهای بیع متقابل به عقد بودن، لزوم، تنجیز آن، معوض بودن ، بلند مدت و سنگین بودن حجم عوضین را قائل شد و در مقام تطبیق قرارداد بی.او.تی که همان قرارداد ساخت، بهره برداری و انتقال می باشد نیز اگر این قرارداد به روش منطبق بر عقود اسلامی تنظیم گردد؛ از جهت مطابقت با عقود معیّن شرعی مانعی نخواهد داشت. تحلیل تطبیقی این قرارداد با عقود شرعی همانند قباله، صلح، اجاره، بیع، استصناع، جعاله، وکالت مورد بررسی قرار گرفته و ابهاماتی که می تواند این قرارداد را از دایره مشروعیت خارج سازد را تشریح نموده و آثاری که بر آن مترتب گردد را تبیین نماید. همچنین ماهیت فقهی قرارداد بی.او.تی را چنانچه بر اساس قراردادی مستقل بر پایه عقلایی متصور گردد؛ لازمه آن اولویت دادن ماهیت قرارداد بر مبنای غیر توقیفی بودن عقد است. روش مطالعه در پژوهش مذکور با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و فیش برداری و نهایتا دستیابی به نتیجه با روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است.
The aim of this writing is the analytical review of buy back and B.O.T according to Ja'fari
jurisprudence. The results of this study showed that according to Ja'fari jurisprudence, for buy
back description you can measure contract, binding, its decisiveness, being considerate, being
long-term and consideration volume and in case of comparing B.O.T which is the same
construction, exploitation and transformation contract, also if it is arranged based on Islamic
contract principles, there aren’t limitations in accordance with Islamic nominate contracts.
Analytic review of this contract has been done in accordance with nominate contracts like
deed, compromise transaction, rent, sale, custom order, contract of reward, and advocacy and
explained ambiguities which can delegitimize this contract and affects have been clarified.
Also, if the jurisprudence nature of the B.O.T contract be imagined as an independent contract
based on rationality, it is necessary to give priority contract nature based on non-confiscation
contract. In this study, desk research and taking note and finally accessing to results via
analytic-descriptive were used as study methods.
خلاصه ماشینی:
نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از آن بود که از لحاظ فقه امامیه می توان برای توصیف قراردادهای بیع متقابل به عقد بودن، لزوم، تنجیز آن، معوض بودن ، بلند مدت و سنگین بودن حجم عوضین را قائل شد و در مقام تطبیق قرارداد بی.
در واقع یگانه عقودی لازم الوفاء است که از جمله عقود معین باشد و هر عقد دیگری حتی مورد اقتضای جامعه نیز باشد اما خارج از این قالب برقرار گردد؛ حکم به عدم مشروعیت و عدم لزوم به وفای به آن داده اند ( قمي، 1413: 2/41؛ نراقي، 1417: 22؛ نجفي، 1404: 22/214) برای شناخت عقود معین از لحاظ لزوم برای دوطرف می توان به نمونه های عقد بیع و اجاره و حتی نکاح اشاره کرد.
مقصود دو طرف معامله برای ایجاد اثر حقوقی در قرارداد به خصوص در قراردادهای بین المللی همانند بیع متقابل بدین جهت است که با جواز آن منافات داشته چرا که جایز بوده چنین قراردادهایی مخالفت با عقلایی بودن آن دارد.
1-4 قرارداد مستقل بر پایه عقلایی در عقلایی بودن این قرارداد جای تردیدی وجود ندارد و بهترین گواه برای این فرض را می توان از انعقاد قرارداد در میان عقلاء متصور شد؛ اما در اینکه چنین قراردادی آیا از جمله عقود شرعی شمرده می گردد یا آن که عرف آن را از عقود ثابت در شریعت شناسایی نمی کند می بایست اذعان کرد که با تطبیق این قرارداد با عقود اسلامی مورد اختلاف بوده و با توجه قواعد عام قرارداد ها می توان نتیجه گرفت که این قرارداد، عقدی مستقل و عقلایی است.