چکیده:
حلب در سال 333 ق، توسط سیف الدوله، مرکز حکومت شیعی حمدانی شد. فعالیت این حکومت در ابعاد مختلف باعث رواج و تثبیت تشیع در این شهر شد. بعد از حمدانیان نیز سلسله شیعی مرداسی در این شهر حکومت کردند. یکی از ابعاد فعالیت حکومت و جمعیت شیعه در این شهر، فعالیتهای تمدنی بود. آثار تمدنی ایجاد شده توسط دو حکومت شیعی حمدانی و مرداسی و جمعیت شیعه حلب، آثار قابل توجهی از جمله: توسعه فعالیتهای اقتصادی و ضرب سکه، فعالیتها و توسعه معماری و شهرسازی، نگهداری و مقاوم سازی قلعه شهر، ساخت و توسعه مکانها و نمادهای شیعی بودند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به دنبال کشف و بررسی کارکرد تمدنی و آثار تمدنی باقی مانده از شیعه در شهر حلب، در قرنهای چهارم و پنجم، با استفاده از دادههای تاریخی موجود در منابع مربوط به این دوره میباشد.
In 333, Aleppo became the center of Shiite Hamdani rule by Saif al-Dawlah. The activity of this government in various dimensions has led to the proliferation of Shiites in this city. After the Hamdanids, the Mardasid Shiite dynasty ruled in this city. One of the dimensions of Shiite government and population in this city was civilization activities. The works of civilization created by the two Shiite governments Hamdanid and Mardasid and Shiite population of Aleppo, were such as: the development of economic activities and coinage, activities and development of architecture and urbanization, the maintenance and rehabilitation of the castle of the city, the construction and development of the site ¬ Shiite symbols. The present study uses a descriptive-analytical method to explore the civilization and the effects of the remaining Shiite civilization in the city of Aleppo in the fourth and fifth centuries, using the sources of this period.
خلاصه ماشینی:
در پژوهش حاضر با روش توصـیفی -تحلیلـی بـه کشف و بررسی کارکرد تمدنی و آثار تمدنی باقیمانده از شیعه در شهر حلب ، در قرن هـای چهـارم و پنجم قمری ، با استفاده از داده های تاریخی موجود در منابع مربوط به این دوره پرداخته شده است .
نام آنها عبارت بود از: «بـاب العـراق » بـه سـمت عراق ؛ «بابِ قنَّسرین » به سمتِ قنَّسرین ؛ «باب الانطاکیه » به سمت انطاکیه ؛ «بـاب الجنـان » به سمت باغ های حلب ؛ «باب الیهود» کـه محلـۀ یهـود در داخـل ایـن قسـمت از شـهر و قبرستان آنان در خارج این درب قرار داشت ؛ و «باب الاربعین » (ناصرخسرو، ١٧؛ سـیرافی ، ١٤٤؛ ابن العدیم ،٥٥) که رفت وآمدهای شهر از طریق ایـن دروازه هـا صـورت مـی گرفـت .
مساجد دیگری نیز در شهر حلب وجود داشت که یا توسط بزرگان شیعه ساخته شده بود و یا توسط حکومت و بزرگان شیعه مورد تعمیر و استفاده قرار گرفته بود، اما به دلیل کم بودن اطلاعات درباره آنها فقط به نامشان اشاره می شود: مسـجد الظـاهر (ابـن العـدیم ، [بی تا]: ٤١٩١/٩)؛ جامع بانقوسا (ابن شداد، ١٢١/١؛ ابـن العجمـی ، ٢٣٥/١؛ الغـزی ، ٢٦٠/٢)؛ مسجد جامع در داخل قلعه (ابن العدیم ، ٦٢/١)؛ مسـجد بـاب الاربعـین (همـان ، ١٧١٨/٤)؛ مسجد حضرت خضر(ع ) (همان ، ٣٢٨١/٧) و مسجد القصر (الغزی ، همان ، ٦٣/١).