چکیده:
پژوهش حاضر به بازنمایی کلیشه های منتسب به اقوام در سریال های تلویزیونی می پردازد. سؤال اصلی عبارتست از این که شخصیتهای قومی به لحاظ به ابعاد شخصیتی و اجتماعی چگونه به تصویر کشیده میشوند. روش تحلیل محتوای کیفی برای پاسخ به این سوال مورد استفاده قرار گرفت. مروری بر توصیف نمودهای متنی حاکی از آن است که بر خلاف ادعای برخی پیشینه های تجربی مبنی بر این که به نظر گروههای قومی بازنمایی کلیشهای اقوام معمولاً بر تصورات قالبی موجود در فرهنگ عامیانه استوار است وهرکدام از اقوام به گونهای خاص بازنمایی میشوند؛ در یافته های تحقیق حاضر، تفاوت چندانی در شخصیت پردازی این افراد به چشم نمی خورد. فقط در یک مورد این پیش فرض با نتایج منطبق بود؛ مردان قومیت کرد و عرب، در نمونه موردبررسی «متعصب» بازنمایی شدهاند که این ویژگی با تصورات قالبی در فرهنگ عامه همسانی دارد. در سایر موارد، از ابعاد ظاهری گرفته تا اخلاقی وجوه تعمیمی شخصیت پردازی ها بسیار بالاست. ویژگیهایی نظیر ساده دل، فرودست، غیر متجدد از یک سو و کارکرد کمیک در مجموعه های مورد بررسی از اصلی ترین درون مایه متنی هستند. سپس براساس توصیفات چهارتیپ شخصیتی از هویتهای قومی تعریف شدند که عبارتند از:تیپ مهاجر، تیپ مستحیل، تیپ مجاور و تیپ متعادل
خلاصه ماشینی:
سؤال اصلی این است که شخصـیت هـای قـومی بـه لحـاظ ابعـاد شخصـیتی و اجتماعی، در سریال های تلویزیونی، چگونه به تصویر کشیده میشـوند؟برای یـافتنِ پاسـخ این سؤال نظریه های بازنمـایی اسـتوارت هالوتحلیـل شخصـیت انریکومـارتینز بـه عنـوان چهارچوب نظری و قواعد نشانه شناسی به عنوان روش تحلیل مورد استفاده قرارگرفتـه انـد.
به گفتۀ شان کار با وجود این که مصاحبه شوندگان متعلق به قومیت های مختلف بوده انـد، بـه نکاتِ مشترکی در مورد شیوه ی بازنمایی خود اشاره کرده اند؛ خصوصیاتی از قبیل نقش هـای دست چندم ، آدم های ساده لوح و زودباور با پوشش های محلی و در کسـوت هـای روسـتایی که در موقعیت های مختلف با تصمیماتشان باعث ایجاد مشکلاتی میشـوند کـه شخصـیت - های شک ی پوش شهری را به دردسر میاندازد (شانکار،٢٠١٠:٦٣).
١به همین منظور در پژوهش حاضر سعی شده است با انتخاب دوره زمانی ١٠ سـاله و 2 برگزیدنِ ١٩ شخصیت قومی از اقوامِ مختلـف (لـر، کُـرد، تـرک، مـازنی، گیلکـی، عـرب ) ، تصویری از ابعاد شخصیتی و اجتماعی و کار ویژه ی ایـن شخصـیت هـا در سـریال هـا ارائـه شود.
لازم به توضیح است در سریال هـایی کـه شخصـیت هـای قـومی نقش فرعی یا کمینه داشتند نمونه گیری انجام نشد وازآنجا که حضـور شخصـیت قـومی بـه چند قسمت خاص محدود می شد تمام ایـن قسـمت هـا مشـاهده و کدگـذاری شـد.
این سریال ها از حیثِ حضور شخصیت های قومی به دو دسته تقسـیم شـدند: دسـته اول مجموعـه هـاییانـد کـه شخصـیت قـومی ایفـاگر نقـش هـای اصـلی یـا به عبارت دیگر قهرمان داستان است .