چکیده:
پادشاه آرمانی در غالب مکاتب فکری موردتوجه بوده است؛ویژگی های متعدد، مختلف و گاه به شدت متعارضی برای پادشاه آرمانی از سوی متفکران و اندیشمندان مختلف ارائه شده است. نیکولو ماکیاولی اندیشمند عصر روشنگری ایتالیا متاثر از افکار اومانیستی، سکولاریسم و دسپوتیسم و امام محمد غزالی متفکر ایرانی قرون اولیه اسلامی متاثر از اندیشه های ایران باستان و اهل تسنن، این موضوع را به طور جدی مورد توجه قرار داده اند و با این که به دو بستر و مکتب متفاوت تعلق دارند اما هردو در نهایت به تایید استبداد پرداخته اند. با توجه به اهمیت اندیشه های این دو متفکر و تاثیرگذاری جدی اندیشه های آنان بر متفکران پس از خود و نیز از آن جا که در زمینه ویژگی های پادشاه آرمانی در میان متفکری مسلمان و اندیشمندی رنسانسی تاکنون پژوهشی با رویکرد مقایسه ای صورت نگرفته است، انجام چنین تحقیقی ضرورت دارد؛ و اما با توجه به تفاوت فضای گفتمانی حاکم، زمانی و اندیشه ای دو متفکر مذکور و به دست آمدن نتایج یکسان از اندیشه های آن دو سبب اهمیت این موضوع شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد هر دو اندیشمند در خصوص ویژگی های پادشاه آرمانی نقاط مشترکی دارند. هدف هر دو از پرداختن به سیاست حفظ و افزون نمودن قدرت سلاطین و شهریاران است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای صورت گرفته است.
The concept of ideal sovereign has been discussed through the majority of political
schools of thought. Different intellectuals have addressed multiple, often contradictory,
characteristics to an ideal sovereign. Niccolo Machiavelli, a thinker of Italian intellectual
era, who has been influenced by humanism, secularism and despotism, along with
Imam Muhammad Qazali, a Persian intellectual of primitive Islamic centuries, have
paid serious attention to the concept of ideal sovereign. Despite the fact that they belong
to different schools of thought, eventually both have approved of tyranny. Considering
the importance of the thoughts of these two thinkers and the serious influence of
their thoughts on the post- intellectuals, and also Since no study have been conducted
regarding the concept ideal sovereign through the viewpoints of a Muslim intellectual
and that of one who has ideas of renaissance, doing this research is essential. However,
what constructs the significance of the current study is the fact that although the so
called thinkers are different in terms of cultural, intellectual and temporal aspects, the
resulting analysis of their viewpoints turns out to be the same. Findings of the current
research reveal that both intellectuals share common views toward the characteristics of
an ideal sovereign. The aim of both of them in discussing politics is to maintain and to
improve the authority and the power of sultans and sovereigns. Current research with a
descriptive – analytical design is conducted on a bibliographical basis.
خلاصه ماشینی:
بررسی مقایسهای ویژگیهای پادشاه آرمانی در اندیشه سیاسی نیکولو ماکیاولی و محمد غزالی زیبا غفوری سارا حسینی نژاد چکیده پادشاه آرمانی در غالب مکاتب فکری موردتوجه بوده است؛ویژگیهای متعدد، مختلف و گاه به شدت متعارضی برای پادشاه آرمانی از سوی متفکران و اندیشمندان مختلف ارائه شده است.
نیکولو ماکیاولی اندیشمند عصر روشنگری ایتالیا متأثر از افکار اومانیستی، سکولاریسم و دسپوتیسم و امام محمد غزالی متفکر ایرانی قرون اولیه اسلامی متأثر از اندیشههای ایران باستان و اهل تسنن، این موضوع را به طور جدی مورد توجه قرار دادهاند و با این که به دو بستر و مکتب متفاوت تعلق دارند اما هردو در نهایت به تأیید استبداد پرداخته اند.
با توجه به اهمیت اندیشههای این دو متفکر و تأثیرگذاری جدی اندیشههای آنان بر متفکران پس از خود و نیز از آن جا که در زمینه ویژگیهای پادشاه آرمانی در میان متفکری مسلمان و اندیشمندی رنسانسی تاکنون پژوهشی با رویکرد مقایسهای صورت نگرفته است، انجام چنین تحقیقی ضرورت دارد؛ و اما با توجه به تفاوت فضای گفتمانی حاکم، زمانی و اندیشهای دو متفکر مذکور و به دست آمدن نتایج یکسان از اندیشههای آن دو سبب اهمیت این موضوع شده است.
پازارگاد در کتاب تاریخ فلسفه سیاسی غرب خلاصهای از اندیشه ماکیاولی را اینگونه ارائه میدهد: شهریار نه تنها معمار کشور و دولت است بلکه معمار اخلاق و مذهب و اقتصاد و همه چیز است.
به نظر ماکیاولی مصلحت سیاسی همیشه دلیل کافی برای عمل است؛ از این رو معتقد است هدف وسیله را توجیه می کند.