چکیده:
هدف مقاله حاضر تحلیل اثر جایگزینی درآمد نفت بهعنوان یک منبع طبیعی بیننسلی، با درآمد مالیات بهعنوان موجهترین نوع درآمد دولت، بر کیفیت نهادی ایران است. بدین منظور شاخص تلفیقی حکمرانی خوب در ایران، بهصورت میانگینی از شاخصهای حق اظهارنظر و پاسخگویی دولت، ثبات سیاسی و مقابله با خشونت، اثربخشی دولت، کیفیت مقررات، حاکمیت قانون و کنترل فساد، به عنوان شاخص کیفیت نهادی در نظر گرفته شد. الگوی اثر درآمد نفت، که اثر درآمد مالیات نیز در این مقاله به آن اضافه شده است، بر شاخصکیفیت حکمرانی در ایران، با استفاده از روش رگرسیون انتقال ملایم (STR) طی دوره زمانی 1: 1396-1: 1375 برآورد شد. نتایج حاکی از وجود رابطهای غیرخطی (به شکل U معکوس) بین سهم درآمد نفت از تولید ناخالص داخلی با شاخصنهادی حکمرانی خوب، و رابطه مستقیم بین سهم درآمد مالیات از تولید ناخالص داخلی با شاخص مذکور است. از طرفی حد آستانهای اثرگذاری درآمد نفت بر کیفیت حکمرانی برابر با 378/2 درصد بوده است. در مرحله بعدی اثر کاهش تصدیگری دولت از طریق کاهش فروش نفت و جایگزینی آن با درآمد مالیات بهصورت سناریویی مبنی بر کاهش ده درصدی درآمد نفت و افزایش ده درصدی درآمد مالیات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد این جایگزینی منجر به 11 درصد بهبود در کیفیت حکمرانی در ایران شده است.
This article analyses the effect of replacing oil revenue with tax revenue on Iran's institutional quality. For this purpose, good governance index that is derived from the mean of 6 good governance indices, Voice and Accountability, Political stability, Government Effectiveness, Regulatory Quality, Rule of Law and Control of Corruptionwas ,considered as indicators of the institutional governance quality. The Threshold model of Oil revenue effect on the governance quality in Iran, over the period 1996:1-2017:1 estimated by Smooth Transition Regression Model (STR). The inverse U-shaped relationship between the share of oil revenue from GDP and the good governance index and a direct relationship between the share of tax revenue from GDP and this index are obtained. The Estimated threshold level of oil revenue impact for good governance index was equal to 2.378 percentage. The scenario of a 10% decrease in oil revenue and a 10% increase in tax revenue showed that this replacement resulted in a 11% improvement in the quality of governance in Iran. It is therefore recommended that the reform of the tax structure in Iran be put on the agenda of the government and parliament in order to meet the government's financial needs as well as the state's independence from oil. The government, through its competitiveness and accountability mechanisms, supports the establishment of civil society institutions and enhances the power of citizens to help raise tax revenue.
خلاصه ماشینی:
الگوي اثـر درآمد نفت ، که اثر درآمد ماليات نيز در اين مقاله به آن اضافه شده است ، بر شاخص کيفيت حکمرانـي در ايـران ، بـا استفاده از روش رگرسيون انتقال ملايم (STR) طي دوره زمـاني ١: ١٣٩٦-١: ١٣٧٥ بـرآورد شـد.
حکمراني خوب شامل سه مؤلفه اسـت : الـف ) سازوکاري که از طريق آن صاحبان قدرت در جامعه انتخاب شده ، مورد نظارت قرار ميگيرند و يـا تعـويض ميشوند که در شاخص هاي حق اظهارنظر و پاسخگويي و ثبـات سياسـي و مقابلـه بـا خشـونت نمـود پيـدا ميکند، ب ) ظرفيت و توانايي دولت به منظور اداره منابع به صورت کارآمد و اجراي سياست هاي درسـت ، کـه شاخص اثربخشي دولت و کيفيت مقررات را در برميگيرد و ج ) احترام شهروندان و دولت به نهادهـايي کـه تعاملات اجتماعي و اقتصادي ميان آن ها را برقرار ميکنند، که با دو شاخص حاکميت قانون و کنتـرل فسـاد اندازه گيري ميشود (کافمن و همکاران ، ٢٠٠٢).
نتيجه گيري و پيشنهادهاي سياستي يافته هاي اين پژوهش با توجه به نتايج حاصل از تخمين ها به شرح زير است : وجود رابطه اي غيرخطي (به شکل U معکوس )، بين سهم درآمد نفت از توليـد ناخـالص داخلـي و شـاخص نهادي حکمراني خوب در ايران طي دوره زماني ١٣٩٦:١- ١٣٧٥:١، تأييد شـد.