چکیده:
گزارش مکرّر قرآن و جوامع روایی از میزان اثرگذاری و شگردهای شیاطین جن در گمراهسازی انسان، پرداختن به این موضوع را ضروری میکند. دوری از معارف مرتبط با این حوزه، زمینه اثرپذیری از شیاطین را کاهش نمیدهد بلکه میتواند به افزایش آن منجر شود. نوشتار حاضر، تحلیل شماری از روایات معتبر را درباره 'قدرت تغییر شکلِ شیطانها' به عهده دارد. ریشه یابیِ برخی از حوادث مانند همجنسگرایی قوم حضرت لوط علیه السلام، انحراف خلافت بعد پیامبر| و داوری منصفانه درباره 'تجرّد' و 'عدم تجرّد' جن در گرو تحلیلِ درست این قدرت است. عدّهای، آشکارشدن جن و بهویژه شیطانها با شمایل گونهگون را به معنای دگرگونی ظاهری دانسته و برخی آن را به تصرّف در اِدراک انسان تأویل کردهاند. فرضیه این پژوهش، اثبات امکان تغییر شکلِ شیاطین و وقوع خارجیِ آن است. به همین منظور در گام اوّل نوشتار، 'گستره'، 'محدودیت' و 'سه فرضیه در کیفیتِ' آشکار شدن با شکلهای گوناگون، تحلیل میشود. گام دوم هم به گزارش وقوع عینی تغییر شکل میپردازد. جامعیت نوشتار حاضر و فرضیه های مطرح شده در کیفیت تغییر شکل شیطانها، از نوآوریهای آن است.
خلاصه ماشینی:
توانایی ابالیس در آشکارشدن به شکلهای گوناگون نخستین هدف این گام، اثبات توانایی و بیان گستره نمایانشدن جن - به ویژه ابلیس - برای انسان است.
زراره از امام صادق× روایت کرده: ابلیس به یكى از شیاطین به نام «متكوِّن» مأموریت داده به هر شكلی که خواهد نزد مردم بیاید؛ به صورت بزرگ و یا كوچك هر طور مایل باشد.
بر پایه این روایت، مأموریت «مُذهِب» نیز همانند «متکَوِّن» آشکارشدن با شمایل گوناگون (زشت و زیبا و کوچک و بزرگ، اعم از نبات، جماد و حیوان) است.
اکنون پرسش این است که آیا این گستره، آنقدر هست که شیطانها بتوانند با سیمای پیشوایان معصوم^ آشکار شوند؟ بنا بر موثقه «ابن فضال»، امام رضا× به شخصی که رسول خدا| را در خواب دیده بود، فرمودند: رسول خدا| فرمود: هر كه مرا در خواب ببیند خود مرا دیده.
نقد دوم: اگر بنا باشد متکوّن – یا مُذهِب - کوچکتر از اندازه حقیقیاش شود باید برخی از اجزایش را از دست بدهد که در این صورت، دیگر «متکوّن» نخواهد بود و اگر با حفظ اجزایش کوچک شود، تداخل لازم مىآید كه محال است.
آشکارشدن شیطان با شمایل اسماعیل در روایت دیگری نیز آمده است.
همچنین به سند صحیح از امام صادق× روایت شده که ابلیس برای برخی از منحرفان، از سر تا پا به نیکوترین شکل آدمی در آمده است.
به چهره و اندام «نوجوان زیبا» و «زن» گستره و تنوّع تغییر شکل ابلیس و گماشتگان جنّیاش آنقدر وسیع است که توانایی آشکارشدن در سیمای نوجوان زیبا و زنان را هم دارد.