چکیده:
یکی از شاخصهای شعر معاصر عربی، بازتاب میراث ادبی در آن است که در این میان، اسطورههای کهن جایگاه قابلتوجهی را به خود اختصاص داده است؛ بهگونهای که شاعران در دفترهای شعری خود برای بیان خواستهها و دلمشغولیهای سیاسی - اجتماعی و با هدف اصالتبخشی به اثر ادبی خویش و خروج از غنائیگری از آن یاری جستهاند. پژوهش حاضر میکوشد با روش توصیفی- تحلیلی چگونگی حضور شخصیت اسطورهای اُدیپ و شیوههای فراخوانی و کاربرد آن را در شعر معاصر عربی از سوی دو شاعر نامدار فلسطین، محمود درویش (2008- 1941) و سمیح القاسم (2014- 1939) مورد تحلیل و نقد قرار دهد و در فرجام، با الهام از الگوی آمریکایی در ادبیات تطبیقی، به نقد تطبیقی شیوه شاعران در الهامگیری از اسطوره یادشده بپردازد. چنین استنباط میشود که نامبردگان از اسطوره یادشده خوانشی سیاسی- اجتماعی داشتهاند و برای القای مفاهیم ذهنی خود به مخاطب کوشیدهاند با بهرهگیری از این شخصیت کهن و همچنین با دخالتدهی گونههای مختلف ادبی به ترسیم دغدغههای شخصی و غیرشخصی خود بپردازند و از رهگذر آن، شرایط ناهمساز و ناهمگون محیط پیرامون را به چالش بکشند.
خلاصه ماشینی:
نقد تطبيقي فراخواني شخصيت اسطوره اُديپ در شعر معاصر فلسطين (با تکيه بر دو سروده محمود درويش و سميح القاسم ) علي نجفي ايوکي ١، الهام صفري 2 چکيده يکي از شاخص هاي شعر معاصر عربي، بازتاب ميراث ادبي در آن است که در اين ميان ، اسطوره هاي کهن جايگاه قابل توجهي را به خود اختصاص داده است ؛ به گونه اي که شاعران در دفترهاي شعري خود براي بيان خواسته ها و دل مشغولي - هاي سياسي - اجتماعي و با هدف اصالت بخشي به اثر ادبي خويش و خروج از غنائيگري از آن ياري جسته اند.
پژوهش حاضر ميکوشد با روش توصيفي - تحليلي چگونگي حضور شخصيت اسطوره اي اُديپ و شيوه هاي فراخواني و کاربرد آن را در شعر معاصر عربي از سوي دو شاعر نامدار فلسطين ، محمود درويش (٢٠٠٨- ١٩٤١) و سميح القاسم (٢٠١٤- ١٩٣٩) مورد تحليل و نقد قرار دهد و در فرجام ، با الهام از الگوي آمريکايي در ادبيات تطبيقي، به نقد تطبيقي شيوه شاعران در الهام گيري از اسطوره يادشده بپردازد.
پيشينه پژوهش گرچه درباره اسطوره و اسطوره گرايي شاعران معاصر پژوهش هاي فراواني ارائه شده است همچون «اسطوره هاي برجسته در شعر عبدالوهاب البياتي» (١٣٨٩)، «بازآفريني اسطوره عوليس در شعر معاصر عربي» (١٣٩١)، «نقد تطبيقي اسطوره سندباد در شعر خليل حاوي و بدر شاکر السياب » (١٣٩٣)، «گونه هاي حضور اسطوره اورفئوس در شعر معاصر عربي» (١٣٩٤)، «دراسۀ أشکال توظيف اسطورة بروميثيوس في الشعر العربي المعاصر» (١٣٩٤)، «بازخواني اسطوره اوزيريس در شعر سميح القاسم بر اساس نظريه جوزف کمبل » (١٣٩٦)، «بازآفريني اسطوره گيل گمش در شعر عبدالوهاب البياتي» (١٣٩٦) و؛ اما اين موضوع درباره بازتاب اسطوره يوناني اُديپ در شعر معاصر عربي صدق نميکند؛ بدين شکل تنها دو کتابي که به آن اشاره کرده اند عبارت اند از کتاب "تطّور الاّتجاه الوطنيّ في الشعر الفلسطينيّ المعاصر" (٢٠٠٣) از سعدي أبوشاور و کتاب "شعرية المقدس في الشّعر العربي المعاصر" (٢٠٠٩ م ) از ابراهيم نمر موسي.