چکیده:
زینالدین علی بن محمد بن یونس النباطی البیاضی، از متکلمان برجسته و
مطرح قرن نهم است. وی دارای آثاری در کلام و فقه بوده و در میان آثار
کلامیاش کتاب«عصرۀ المنجود» از اهمیت و شهرت بیشتری برخوردار است.
نقد و تحلیل مولف از آراء مکاتب و اقوال مختلف و استفادۀ فراوان از نقل
معصومانه (قرآن و روایات) در کنار استفاده از ادلة عقلی، بر اهمیت و غنای
علمی کتاب افزوده است. از آنجا که وی در این کتاب در کنار ادلۀ نقلی از
ادلۀ عقلی نیز به وفور مدد می گیرد، ولی از مباحث فلسفی، نه به عنوان مقدمه
و نه در طی مباحث، استفادۀ چندانی نمی کند، میتوان چنین نتیجه گرفت که
وی دارای رویکرد «عقل گرایی غیر فلسفی» است. در این مقاله خطوط کلی
مولف در تبیین و اثبات گزارههای کلامی در این کتاب مورد بررسی قرار
می گیرد.خطوطی همچون:تاویل نقل معارض با عقل،عدم حجیت خبر واحد در مسائل کلامی،عدم حجیت اجماع مخالف با قول معصوم و استفاده از علوم طبیعی.
خلاصه ماشینی:
روششناسی کلامی علامه نباطی بیاضی در کتاب عصرة المنجود* * محمد صفر جبرئیلی * سید قاسم کیائی چکیده زینالدین علی بن محمد بن یونس النباطی البیاضی، از متکلمان برجسته و مطرح قرن نهم است.
از آنجا که وی در این کتاب در کنار ادلة نقلی از ادلة عقلی نیز به وفور مدد میگیرد، ولی از مباحث فلسفی، نه به عنوان مقدمه و نه در طی مباحث، استفادة چندانی نمیکند، میتوان چنین نتیجه گرفت که وی دارای رویکرد «عقلگرایی غیر فلسفی» است.
14 با توجه به این که علامه بیاضی در کنار ادلة نقلی از ادلة عقلی نیز به وفور بهره برده است، پس قطعاً عقلگرا بوده است و با توجه به این که از مباحث و مسائل فلسفی، نه به عنوان مقدمه و نه در طی مباحث، استفادة چندانی نکرده است، میتوان ایشان را دارای رویکرد «عقلی غیر فلسفی» دانست و از این حیث وی که از متکلمان مدرسة جبل عامل بوده و این مدرسه از مدارس تأثیرپذیر بوده15 میتوان حدس زد که وی تحت تأثیر متکلمان با رویکرد کلامی عقلی غیرفلسفی مانند شیخ مفید و سید مرتضی قرار داشته است و نه متکلمان فلسفی مشربی همچون نصیرالدین طوسی.
منزلت عقل در عصرة المنجود علامه بیاضی نظر و تفکر را برای معرفت الله واجب میداند و همان طور که پیشتر گفته شد، اثبات برخی امور اعتقادی، همچون اثبات خدا را تنها از طریق عقل امکانپذیر میداند.
The present study, having investigated the approaches of Islamic and Jewish theologians towards the issue of Determinism or the criteria of General and Instinct Wisdom) and reading it based on the Principle of Compatibility leads into Philosophical Certainty.