چکیده:
آئینهای دینی برخاسته از اندیشه مردم در ادوار مختلف و تجلی باورهای آنان درطول تاریخ بوده است. میتوان گفت آنها ضرورتی برای رفع نیازهای معنوی انسان و رهایی از حصار تنهایی به شمار میرفت که با ایجاد ارتباط جمعی، روح تعاون را برای برقراری امنیت و ثبات درجامعه تقویت میکرد. نگرش و عملکرد شاهان ساسانی پیرامون آئینها، نشئت یافته از عقاید موروثی و تلقینات اجتماعی بود و برای حفظ دین و حاکمیت بر آن تاکید می کردند. شاهان ساسانی در شادی و غم، شکست و کامیابی، همانند مردم در مراسم مشارکت داشتند. با توجه به فرهنگ غنی مردم ایران باستان، برخی از عادات و رسوم در زندگی فردی و اجتماعی ما استمرار یافته است.
خلاصه ماشینی:
به گفتــار ايــن نامــدار اردشيــر همـــــه گــوش داريـد برنـا و پيــر نـه از پادشـا بـی نيـاز سـت ديــن نـه بـی ديـن بـود شــــاه را آفـريــن چـو ديـن را بود پادشــــا پاسبــان تو ايـن هـردو را جـز بـرادر مخــوان (فردوسی) با توجه به اهميت ستايش و نيايش عناصر طبيعت در ايران باستان لازم است به جايگاه و نقش آنها در دين و آئينهای مردم پرداخته شود.
اگر ايدههای مذهبی اوليه را متأثر از شرايط اجتماعی و مشی اقتصادی بدانيم، طبيعتپرستی را بايد از مصاديق بارز زندگی شبانی به شمار آورد كه علاوه بر نقش تعيين كننده دام وستور، گياهان به عنوان تجسد ويژه نيروی حيات مورد توجه قرار داشتند و تأثیر همه اينها در هنر ساسانی مشحون است.
در واقع، آتشكده كانون اصلی زندگی دينی ومكانی برای عبادت و پناهجويی بهشمار میرفت، زيرا اين باور در ميان مردم وجود داشت كه هركس سه بار در روز به آتشكده برود و دعای آتش نيايش را بخواند به ثروت و دارايی خواهد رسيد.
بديهی است كه آتشكدهها به روی پادشاه، نجبا وعوام، به منظور خواندن دعا يا اهدای پيشكش، به طور يكسان باز بود و نقل است كه اردشير پيش از رفتن به نبرد با - ونديداد 5؛ فقره 9 - ونديداد، فرگرد3؛ فقره 1-4و33 اردوان و پيروز هم طی قحطسالی (2) برای دعا به آتشكده رفتند.
در پارهای موارد، آتشكده برای شاهان ساسانی بهمثابه موزه يادگارهای قساوتهايشان به شمار - دوشن گیمن، دين ايران باستان، ترجمه رويا منجم، تهران: انتشارات فكر روز، 1375، 121.