چکیده:
اعمال حقوقی موجودات اعتباری هستند که به عنوان وسیلهای جهت اداره روابط اشخاص جامعه در ذهن انسان ساخته شده است و با وسایل ابراز اراده به عالم واقعیت وارد میشوند. این اعمال در تقسیم بندی مرسوم به عقد و ایقاع تقسیم شدهاند. بر این اساس هر عملی که ناشی از توافق دو اراده باشد عقد یا در حکم عقد بوده و هر عملی که ناشی از یک اراده باشد ایقاع نامیده میشود. استاد جعفری لنگرودی مبنای این تقسیم بندی را نوعی مجردگرائی انتزاعی و کلی دانسته است و آن را مطابق واقعیت نمیداند. روش ایشان بر عناصرشناسی بنا شده است. در این روش هریک از اعمال حقوقی به صورت جداگانه بررسی میشود و اجزای تشکیل دهنده آن که در عرف عملی جامعه به صورت یقینی وجود دارد و موجود اعتباری بدون آن از بین خواهد رفت شناسایی میشود که به هر جزء عنصر گفته میشود. در نتیجه عمل حقوقی به چهار قسم تقسیم میشود که عقد، ایقاع، برزخ بین عقد و ایقاع و طرح عقد هستند. در این مقاله روش استاد جعفری لنگرودی در کنار روش مرسوم مورد بررسی قرار میگیرد و مبانی هر روش به همراه آثار آن مورد بحث واقع میشود. در انتها این نتیجه حاصل میشود که روش استاد جعفری لنگرودی با منطق حقوقی مطابقت داشته و مرز بین اقسام عمل حقوقی را به خوبی ترسیم میکند.
Legal acts are credit elements that are created in the human mind as measures to control relationships between individuals in society. The mental elements are entered into the real world by expressing the intention. These acts are categorized as agreements (contracts) and obligations. Accordingly, any action arising from the agreement between two intentions is a contract, and ever act done under the will is called obligation. Professor Jafari Langarudi considers this classification as a kind of abstract and general individualism, which is not based on reality. His method is based on elementology. In this method, every legal act is investigated separately, and its components are identified as elements that exist in the practical custom of society. The credit component will not exist without the aforementioned elements. Therefore, the legal action is divided into four categories including contract, obligation, the gap between agreement and obligation, and contract draft. This paper examines the method used by Jafari Langarudi besides the conventional method and foundations and implications of each method. Finally, it was concluded that the method used by Professor is matched with legal logic clarifying the difference between the abovementioned legal acts.
خلاصه ماشینی:
استاد جعفری لنگرودی روش سنتی را دارای ایراد دانسته و روش دیگری به نام عناصرشناسی ارائه میدهند که از جزئیات به کلیات صعود کرده و هر موجود اعتباری به طور جداگانه مورد بحث قرار میگیرد تا اجزای سازنده آن روشن شود و بر اساس آن تقسیم بندی عمل حقوقی به عقد و ایقاع دچار تغییر میشود.
بعد از آن باید روش مرسوم در فقه امامیه و حقوق ایران در وجودشناسی عمل حقوقی مورد بحث قرار گیرد تا ایرادات آن روشن شود که به این مطلب در بخش دوم پرداخته شده است.
شهید اول در کتاب قواعد فقه خود از همین روش الگوبرداری کرده و از قاعدة فقهی به نام سبب و شرط برای تبیین حکم شرعی استفاده کرده است و سبب را چیزی دانسته که با وجود آن، حکم موجود است و بدون آن حکم موجود نیست و شرط را هم امری بیان داشته است که موجب تاثیر سبب میشود.
4- تقسیم بندی اعمال حقوقی مطابق روش استاد جعفری لنگرودی از آنجایی که عناصرشناسی بر قاعده قدر متیقن بنا شده است بنابراین به جای طرد یک جزء یقینی آن را داخل در وجود موجود اعتباری دانسته و عمل حقوقی مشکوک را به کلی از حیطة عقد خارج میکند.
قبول تأسیسی با ایجاب در یک جایگاه متوازن و برابر قرار دارد که هر دو، جزء یک عنصر هستند و اگر یکی نباشد دیگری هم نیست و رضای ایجاب کننده و رضای قابل هر دو به یکدیگر اناطه پیدا میکند بهنحویکه هریک اراده خود را به دیگری گره میزند و بدون این اناطه عقد ایجاد نمیشود.