چکیده:
این متن شرحی است بر تفسیر اوصاف شیعیان واقعی از منظر امام باقر علیه السلام در توصیه به جابر بن یزید جعفی است. از نظر آن حضرت، یکی از اوصاف شیعیان واقعی این است که باید با پرهیز از حرص، قناعت نموده، شیرینی زهد و زهدورزی را با کوتاه کردن آرزو چشید.
در بحثهای اخلاقی قناعت در مقابل حرص، زهد در مقابل وابستگی به دنیا و دستیابی به شیرینی زهد، با کوتاه کردن آرزو به دست میآید. اصولا باید بین دلبستگی به دنیا و تلاش و کوشش در امور دنیایی تفاوت قائل شد. دلبستگی به دنیا و هدف قرار دادن آن در زندگی، حب دنیا است و این امر ریشه بسیاری از بدیها و پلیدی هاست، اما تلاش و کوشش در امور دنیا، برای کسب درآمد و پیشرفت علمی نکوهیده نیست.
یکی از بهترین راهکارهای دل کندن از دنیا این است که انسان بخشی از چیزهایی که دوست دارد، در راه خدا انفاق کند. همچنین، بین آرزوهای طولانی و بلندهمتی، باید تفاوت قائل شد. آرزوهایی که به کمال و قرب الهی منجر میشود، بلندهمتی است و امری پسندیده میباشد.
خلاصه ماشینی:
يکي از بهترين راهکارهاي دل کندن از دنيا اين است که انسان بخشي از چيزهايي که دوست دارد، در راه خدا انفاق کند.
در مفهوم این اصطلاحات و نیز دربارة تطبيق آنها بر مصاديق، اندکی ابهام وجود دارد: ازیکسو، قناعت، مفهومی ارزشی و به این معناست که انسان به آنچه دارد و براي او حاضر است بسنده كند؛ اما آيا همیشه و همهجا باید به آنچه دارد اکتفا کند و قناعت، بهطوركلی مطلوب تلقي میشود؟ آیا نباید برای زندگی خویش كار و تلاش کرد؟ آیا تلاش براي پيشرفت در عرصههای گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، و...
اینجا نیز این پرسش مطرح است که آیا ناپسندبودن حرص به این معناست که انسان همیشه بايد همتی كوتاه داشته باشد و به دنبال چيزهاي بااهميت دنيوي نرود؟ افرادی که همت بلندي ندارند، چنین برداشتی از اینگونه مفاهیم دارند و ازآنجاکه کار زياد در حوصلهشان نميگنجد، خود را اهل قناعت و دوری از حرص معرفی میكنند، و درواقع تنبلي خود را با استفاده از اين مفاهیم توجيه میكنند.
اهميت انفاقِ دوستداشتنیها يکي از بهترين راههاي دلکندن از دنیا اين است که انسان از ابتدا اندکي از چيزهايي را که دوست دارد، در راه خدا انفاق کند.
بهراستی رسیدن به این آرزوهاي دورودراز برای انسانی که فرصت کمی براي زندگي دارد و مسافری بیش نیست، چه سودي دارد؟ انسان بهجاي اين آرزوهای ناپسند، باید به آخرت خویش بينديشد، و در راه عبادت بیشتر، تعلیموتربیت گستردهتر، دستگیری از فقرا و خدمات عامالمنفعه تلاش کند.