چکیده:
شبکه های خشم و امید در زمرۀ تازهترین آثاری است که به تبیین جنبشهای اجتماعی جدید میپردازد. «جنبشهای اجتماعی جدید» اصطلاحی بود که آلن تورن برای توصیف اشکال نوین تحولخواهی اجتماعی در «جامعۀ پساصنعتی» به کار برد و آنرا از «جنبشهای اجتماعی» در «جامعۀ صنعتی» متمایز کرد. تورن و شاگردانش یعنی کاستلز و ملوچی این جنبشها را بر بستر کاملا متفاوتی از مناسبات اجتماعی بررسی کردند، هر چند روش آنها در این کار یکسان نبود. اندیشمندان دیگری مانند اوفه بر روابط اقتصادی تاکید گذاردند و انگلهارت و پاکولسکی بر ماهیت فرهنگی این جنبش ها متمرکز شدند. کاستلز در شبکه های خشم و امید از جامعه شبکهای سخن میگوید که نمایانگر مناسباتی جدید و دربرگیرندۀ ابرشبکه ضد قدرت در برابر ابرشبکه قدرت است. در جامعۀ شبکهای جنبشها ماهیت دورگه ای یافته و به دو فضای جریانها و مکانها تقسیم شده اند که نتیجه آن پیدایی الگوی جدیدی از کنش جمعی است. الگویی که کاستلز از آن برای تحلیل جنبشها در عصر اینترنت بهره میبرد و تحولات ایسلند، تونس، مصر، سوریه، اسپانیا و امریکا را ذیل آن بازشناسایی میکند. برجستگی این اثر در ارائه چارچوب نظری منسجمی برای تبیین سازوکارهای جنبش و کاستی آن در نادیدهگرفتن منطق روابط اجتماعی تولید و مصرف در جوامع مورد بررسی است.
Networks of Outrage and Hope is one of the newest explanations about new social movements. Alain Touraine adopted the “new social movements” expression to describe the new forms of societal recourse for change in “post-industrial society” and made it the counterpart for “social movements” in “industrial society”. Touraine and his students, Castells and Melucci, analyzed the mentioned movements in a completely different social context, although they were not the same in their method. Other thinkers like Offe have focused on economic relations, and Englehart and Pakulski emphasized the cultural nature of these newly apparent movements. Castells in Networks of Outrage and Hope speaks of the network society in which there are the super network of power and super network of counter-power describing new social interactions. In the network society, movements have a hybrid characteristic and are divided into two spheres of places and spaces, which in turn make a new model of actions. Castells refers to this model to analyze the movements in the age of information and reconsider the events in Iceland, Tunisia, Egypt, Syria, Spain, and the U.S. by applying the mentioned model. The merit of Castells analysis is to introduce a well-coherent theoretical framework to explain the dynamics of movement, and the demerit is omitting the logic of social relations of production and consumption in the studied societies.
خلاصه ماشینی:
مقدمه موضوع محوري شبكههاي خشم و اميد مطالعۀ نمونههايي از جنبشهاي اجتماعي رخداده در طليعۀ قرن بيستويكم با چهارچوب نظري جديدی است، چهارچوبي كه با ارائۀ تبييني نوين از جامعۀ عصر اينترنت از فرايندی سهمرحلهاي سخن ميگويد كه با شبكهبندي ذهنها آغاز میشود، با توليد معنا ادامه مییابد، و درنهايت به چالش قدرت میانجامد.
يكي از مباحث مهمي كه كاستلز در اين فصل و در تبيين جنبشهاي اجتماعي بدان ميپردازد، دورگهايبودن فضا (hybrid space) و دومرحلهايبودن كنش جمعي اين جنبشهاست، بدين معنا كه اين جنبشها ابتدا در فضاي مجازي و در فرايند خودارتباطي تودهاي به شبكهبندي ذهنها و بازبرنامهنويسي معاني اصيل میپردازند و سپس در مرحلۀ بعد، با اشغال فضاهاي شهري و اماكن عمومي بهويژه اماكن عمومي نمادين، قدرت حاكم را بهچالش ميكشند.
درمورد جنبش خشمگينها در اسپانيا نيز بهصورت آشكار دو مرحله ديده ميشود: مرحلۀ نخست كه ذيل آن فضاي جريانها بهوجود میآید و خشم و اميد لازم براي شكلگيري جنبشهاي اجتماعي فراهم ميشود و در همين مرحله است كه برچسبي مانند خشمگينها بهوجود ميآيد؛ و مرحلۀ دوم كه ناظر بر فضاي مكانهاست، جايي كه كنشگران مراكز مهم و نماديني را در مادريد، بارسلونا، و والنسيا اشغال ميكنند.
1. 5 ماهيت و سازوكار جنبشهاي اجتماعي جديد كاستلز در قسمتهاي مختلفي از كتاب به برشمردن ويژگيهاي اصلي و محوري جنبشهاي اجتماعي در عصر اينترنت اشاره ميكند، ولي ازآنجاكه میگوید نظرهایش دربارۀ جنبشهاي اجتماعي برگرفته از آرای «پدر فكرياش» آلن تورن است (بنگرید به همان: 202)، ميتوان به اين نتيجه رسيد كه منظور وي از اين سنخ جنبشها همان جنبشهاي اجتماعي جديد است، زيرا تورن در سنخشناسي خود با اين عنوان از جنبشهاي اجتماعي معاصر ياد ميكند (Touraine 2007: 83-88).