چکیده:
انتقال دعوا به این معناست که حق اقامۀ دعوا و ادامۀ جریان دادرسی از شخصی به شخص دیگر منتقل، و منتقلالیه قائممقامِ منتقلعنه شود. درست برخلاف انتقال دعوا بههمراه حق که به تبع انتقال خواسته، دعوا به ثالث منتقل میشود و انتقالگیرنده در همة حقوق و تکالیف قائممقام ناقل میگردد، در انتقال دعوا بی انتقال حق، سمت اقامۀ دعوا به انتقالگیرنده منتقل میشود، اما خواستة دعوا (مورد دعوا) منتقل نمیشود. این انتقال، انتقال دعوای ناقص و یا انتقال سمت نامیده میشود. در حقوق ما انتقال دعوا بههمراه حق پذیرفته شده است و قوانین در این زمینه اشاراتی دارند، ولی انتقال دعوا بی انتقال حق پذیرفته نیست؛ مگر در مواردی که قانون تجویز کند. انتقال دعوای ناقص ریشه در برخی قوانین دارد. انتقالگیرنده قائممقام انتقالدهنده در کلیة حقوق و تکالیف- بهجز حق مالکیت- نسبت به موضوع دعوا میشود و مانند مالک باید هزینۀ دادرسی، دستمزد کارشناسی و غیره را مطابق مقررات پرداخت کند و همانند اصیل مختار است هرگونه تصمیمی در اقامۀ دعوا و ادامۀ جریان دادرسی یا انصراف از دعوا بگیرد. انتقال دعوای ناقص شباهت زیادی به وکالت دارد، چون دادن سمت به وکیل و انتقالگیرنده هر دو ارادی است و هیچکدام مالک مورد دعوا و یا محکومبه نیستند. انتقالدهنده برخلاف موکل حق دخالت در جریان دادرسی ندارد و فوت یا حجر انتقالدهنده در سمت انتقالگیرنده تأثیری نخواهد داشت.
Transfer of action means that the right of action and continuation of the course of trial is transferred from one person to another one and the transferee becomes the transferor's subrogee. Just unlike the transfer of action with transfer of right in which the action is transferred to the third party as a result of transferring the object of the action and the transferee becomes the transferor's subrogee in all rights and duties, in transfer of action without transfer of right, the right of action position is transferred to the transferee, but the object of the action is not transferred. This transfer is called the incomplete transfer of action or transfer of position. In our law, transfer of action with transfer of right has been accepted, and the rules have implications in this area, but transfer of action without transfer of right is not accepted unless prescribed by law. The incomplete transfer of action has its roots in some rules. The transferee becomes the transferor's subrogee in all rights and duties except in the ownership right on the subject matter of the action. Like the owner, he should pay costs of proceeding, expert’s wage etc. Like the proper party, he has the authority to make any decision to filing suit and continuation of the course of trial or dispense from action.
خلاصه ماشینی:
انتقال گيرنده قائم مقام انتقال دهنده در کليۀ حقوق و تکاليف - به جز حق مالکيت - نسبت به موضوع دعوا ميشود و مانند مالک بايد هزينۀ دادرسي، دستمزد کارشناسي و غيره را مطابق مقررات پرداخت کند و همانند اصيل مختار است هرگونه تصميمي در اقامۀ دعوا و ادامۀ جريان دادرسي يا انصراف از دعوا بگيرد.
وي همانند اصيل مختار است هرگونه تصميمي در اقامۀ دعوا و ادامۀ جريان دادرسي يا انصراف از دعوا بگيرد و مانند اصيل و مالک بايد هزينۀ دادرسي و دستمزد کارشناسي و غيره را مطابق مقررات پرداخت کند (مادة ٤٥ قانون ادارة تصفيه امور ورشکستگي).
جايگاه انتقال دعوا بي انتقال حق در حقوق برخي از کشورها مثل انگليس ، حق دادخواهي محض قابل انتقال نيست ، زيرا موجب دخالت و شرخري ميشود، اما چنانچه با انتقال حقوق مورد دعوا همراه باشد، حق اقامۀ دعوا نيز قابل انتقال است ؛ براي نمونه ، اگر شخصي حقوق خود را به ديگري منتقل کند، انتقال دعوا به منتقل اليه منعي نخواهد داشت .
انتقال گيرنده در صورت اقامۀ دعوا و اثبات مورد دعوا، ميتواند از حاصل فروش مالي که از اين راه به دست ميآيد به طلب خود برسد؛ بنابراين به اندازة طلبش ذينفع محسوب ميشود.
در انتقال دعواي ناقص ، انتقال گيرنده قائم مقام انتقال دهنده در کليۀ حقوق (مانند اقامۀ دعوا، ارائۀ دليل و دفاع ) و تکاليف (مانند پرداخت هزينۀ دادرسي) در دعوا به جز حق مالکيت نسبت به موضوع دعوا ميشود.