چکیده:
با تشکیل دولت صفوی و برقراری نظام متمرکز سیاسی، پس از یک دوره طولانی 900 ساله بعد از فروپاشی ساسانیان، حکومت صفویه به عنوان قدرتی جدید در دنیای اسلام مطرح شد و با صفآرایی سیاسی و عقیدتی در جهان اسلام و در برابر عثمانی مورد توجه اروپائیان قرار گرفت. کشورهای اروپایی به سبب کسب منافع سیاسی و تجاری با دولت عثمانی ارتباط برقرار میکردند؛ اما با برآمدن صفویان، سیاحان اروپایی زیادی با اهداف متفاوت به ایران سفر کرده و هر کدام گزارشها، یادداشتها و سفرنامههایی از خود در باره عصر صفوی به جا گذاشتند و پرتغال از جمله دولتهای اروپایی بود که با ایران باب روابط گشود. هدف پژوهش حاضر، پرداختن به این مسئله است که دلیل توجه دولت پرتغال به ایران عصر صفوی چه بود؟ و آنان چه فعالیتهایی در ایران انجام دادند؟ در راستای پاسخ به این پرسش اساسی، با تأکید بر منابع اصلی و پژوهشی و به روش توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا این موضوع واکاوی شود. یافتههای تحقیق نشان میدهد که پرتغالیها به دنبال اکتشافات جغرافیایی، اهمیت سوقالجیشی ایران و خلیج فارس، در قالب دستههای سیاسی، نظامی، تجاری و هیئتهای مذهبی به ایران آمده و به توسعه قدرت دریایی و تحکیم نفوذ خود در آبهای منتهی به اقیانوس هند پرداختند و علاوه برتجارت در منطقه هرموز، به ترویج و تبلیغ مسیحیت نیز دست زدند. در دوره شاه عباس صفوی، پرتغالیها که جهت رسیدن به اهداف خود، رفتار خشونتباری با مردم ایران داشتند، شکست خورده و مجبور به ترک ایران برای همیشه شدند.
خلاصه ماشینی:
روابط ايران و پرتغال از ديدگاه سفرنامه نويسان خارجي عصر صفوي نصرت خاتون علوي١ / چکيده با تشکيل دولت صفوي و برقراري نظام متمرکز سياسي ، پس از يک دوره طولاني ٩٠٠ ساله بعد از فروپاشي ساسانيان ، حکومت صفويه به عنوان قدرتي جديد در دنيـاي اسـلام مطـرح شـد و بـا صف آرايي سياسي و عقيدتي در جهان اسلام و در برابر عثماني مورد توجه اروپائيـان قـرار گرفـت .
يافته هاي تحقيق نشان مي دهد که پرتغالي ها بـه دنبـال اکتشافات جغرافيايي، اهميت سوق الجيشي ايران و خليج فارس ، در قالب دسته هاي سياسي ، نظـامي ، تجاري و هيئت هاي مذهبي به ايران آمده و به توسعه قدرت دريايي و تحکيم نفوذ خود در آب هـاي منتهي به اقيانوس هند پرداختند و علاوه برتجارت در منطقه هرموز، به ترويج و تبليـغ مسـيحيت نيـز دست زدند.
علاوه بر تجارت ، ترويج آئين مسيحيت و مبارزه با اسلام در ادامه جنگ هاي صليبي ، يکـي ديگـر از انگيزه هاي پرتغالي ها براي حضور در جزيره هرموز بـه شـمار مـي رود؛ بنـابراين ، حضـور مـذهبي و ديني کليساي پرتغال در ايران از اهميت بسياري برخوردار بـوده اسـت .
پايـان نامـه "بررسـي علـل گسترش روابط ايران با اروپا در زمان شاه عباس اول صفوي " تأليف مهديه زين العابدين طهرانـي کـه در دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکزي با راهنمايي دکتر حميدرضـا صـفاکيش دفـاع شـده ، بـه بررسي روابط ايران عصـر صـفوي بـا اروپـا در دوره فرمـانروايي شـاه عبـاس پرداختـه اسـت .