چکیده:
بسیاری از مضامین ادبیات فارسی در میان اقوام و ملیت های مختلف در سراسر جهان
مشترک است که می توان از آنها تحت عنوان سمبل های جهانی یاد کرد که این اصل از
طریق ادبیات تطبیقی قابل پیگیری است. از جمله در شاهنامه فردوسی و حماسه ترکی
دد ه قورقود، به مضامین مشترکی برمی خوریم که در این نوشتار سعی شده با استفاده از
روش توصیفی- تحلیلی این مضامین مشترک مورد بررسی قرار گیرد. یافته های ما نشان
می دهد "پسرکشی"، "رویین تنی"، "اهریمن پرستی"، "اسب دریایی" و "آنیمیزم" از
جمله مضامین مشترک این دو اثر محسوب می شوند. نوشته حاضر، فتح بابی درباره این
موضوع می باشد و با توجه به این که مطالعات کمتری در این زمینه انجام گرفته، جای آن
دارد که در این باب تحقیقات بیشتری انجام پذیرد.
خلاصه ماشینی:
مضامين مشترک در شاهنامه و حماسه ترکي دده قورقود سميه تقي زاده چکيده بسياري از مضامين ادبيات فارســي در ميان اقوام و مليت هاي مختلف در سراسر جهان مشــترک است که مي توان از آنها تحت عنوان سمبل هاي جهاني ياد کرد که اين اصل از طريق ادبيات تطبيقي قابل پيگيري اســت .
«ذکر نوشــدارو در داستان رستم و سهراب شاهنامه ژرف ساخت داستاني ديگري نيز در پس خود دارد و آن اينکه وجود نوشــدارو مي تواند نشــان زنده ماندن سهراب و امکان زندگي دگرباره او در هســته اصلي و کهن داســتان باشــد که در روايت شاهنامه در اثر دگرگوني بنياد داســتان اين امکان به ناکامي گراييده اســت ؛ همانگونه که در روايت هاي ماندايي و آسي داستان ، نخست شرايط زنده ماندن جوان فراهم مي شود ولي سپس در اثر حادثه اي از بين مي رود و فرزند مي ميرد.
از جمله در داستان زاده شدن رستم سيمرغ پس از آموزش آيين به دنيا آوردن نوزاد به زال ، شــيوه درمان زخم -هاي رودابه را چنين بيان مي کند: (گيايي ) که گويمت به شير و مشک بکوب و بکن هر سه در سايه خشک بساي و بيالاي بر خستگيش ببيني همان روز پيوستگيش (خالقي ، دفتر٢٦٧/١ /١٤٦٣/١٤٦١) مولف ذخيره خوارزمشاهي از شير به عنوان دارويي براي شستن زخمها و درمان جراحات ياد مي کند که در شــاهنامه نيز مکرر به اين موضوع اشاره شده است .
در اين نوشــتار نيز اسطوره رويين تني ، در شاهنامه در وجود " اسفنديار" و "ضحاک " و در دده قورقود درهيئت "تپه گوز" نمود يافته است .
آرزوي ديرين و هميشگي بشر مبني بر داشتن زندگي جاويد و غلبه بر مرگ باعث پيدايي بن مايه رويين تني در اساطير و حماسه -هاي جهان از جمله در شاهنامه و دده قورقود شده است .