چکیده:
از سینمای ایران انتظار میرود که شناخت و باور عمومی درست و مطابق با نگاه دینی و ملی از پدیدههای فرهنگی به جامعه ارایه دهد. چادر نیز بهعنوان پوشش اصیل ایرانی اسلامی زنان، نیازمند تصویرسازی مناسب است. این مقاله با مروری بر تاریخچه پوشش در ایران و نگاهی به جایگاه چادر در اسلام، ضمن بررسی تصویر کلی چادر در سینمای ایران، با روش نشانهشناسی گفتمانی در نقد فیلم «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت»، یکی از نمونههای سینمایی بازنمایی زن چادری را مورد تحلیل قرار میدهد. هدف از نگارش این اثر، بررسی نگاه فیلمساز به زن چادری است. تحلیل این فیلم، نشان میدهد که فیلم تصویری منفی از زن چادری به نمایش میگذارد که با تصویر واقعی آن در خاستگاه فرهنگیاش مطابقت ندارد.
خلاصه ماشینی:
این مقاله با مروری بر تاریخچة پوشش در ایران و نگاهی به جایگاه چادر در اسلام، ضمن بررسی تصویر کلی چادر در سینمای ایران، با روش نشانهشناسی گفتمانی در نقد فیلم «چهارشنبه 19 اردیبهشت»، یکی از نمونههای سینمایی بازنمایی زن چادری را مورد تحلیل قرار ميدهد.
همچنین از مقالة «تبارشناسی پوشش زنان در ایران در دهههای 70 و 80 (تحلیلی بر تحولات اجتماعی پوشش و بازنماییهای رسانهای آن)» از تقی آزاد ارمکی و همکاران در نشریة مطالعات سبک زندگی (1391) منتشر شده است که پس از بررسی سیر تاریخی پوشش در یک سدة اخیر در جامعة ایرانی، به بازنمایی آن در دهههای 70 و 80 در سریالهای تلویزیونی پرداخته و به این نتیجه رسیده که چادر در این سریالها بهعنوان ابزاری برای نمایش زیباییهای زن استفاده شده است.
روشن است که نمیتوان به حرمت همة این نوع تعاملات حکم کرد؛ ولی ناپسندی آن در فرهنگ دینی قابل انکار نیست؛ اما سخن اینجاست که عقلاً و عرفا کسی که چنین سبک زندگی آزادانهای در مراودات اجتماعی و میانفردی خود برمیگزیند، دلیلی برای گزینش چادر بهعنوان بالاترین پوشش به منظور القاي حیا در روابط انسانی را نخواهد داشت.
این درست است که کارگردان فیلم، ستاره را نماد نسل جوان امروزی در نظر گرفته که مظهر استقلالطلبی و سرکشی است، اما سؤال اینجاست که چرا او یک دختر چادری است؟ چرا در نهایت معصومیت و حیا اینگونه دست به رفتارهای خارج از قاعدة عرف و فرهنگ و ارزشهای جامعه میزند؟ ج) اپیزود سوم: شخصیت زن کارگر: این زن صراحتاً در فیلم تعریف میکند که چگونه مورد تجاوز و تعدی کارفرمای همسر متوفایش واقع میشود.