چکیده:
چکیده:هدف این مقاله ارائه مدلی برای سازماندهی معارف قرآن است که بتوان به آسانی از این طریق به محتوای مورد نظر در حوزه معارف قرآن دست یافت. سؤال پژوهش این است که در عصر حاضر که عصر انفجار اطلاعات و فضای مجازی است آیا این امکان وجود دارد که معارف قرآن به گونهای مدیریت و سازماندهی شود تا کاربران و محققان بتوانند اطلاعات مورد نظر خود را در حوزه معارف قرآن با ویژگی سهولت، سرعت، دقت، جامعیت و مانعیت بازیابی کرده و با استفاده از تکنولوژی رایانه نقشهای جامع و کامل از کلیت معارف قرآن و یا نسبت به موضوعی خاص از این حوزه را ترسیم نمایند؟ برای دستیابی به این هدف و با روش توصیفی و تحلیلی،سعی شده است آنتولوژی یکی از موضوعات معارف قرآن یعنی موضوع «بسمله» تدوین گردد. یافته تحقیق بیانگر آن است که تدوین آنتولوژی بسمله سبب گشته تا ارتباط وجود شناختی این مفهوم با مفاهیم، موضوعات و عناوین دیگر هویدا گردد و در نتیجه، فهم جامعتر و کاملتری از حقیقت بسمله به دست آید؛ بدیهی است فهم یک مسئله، بدون توجه به موضوعات مرتبط با آن و نیز کشف دقیق، صریح و شفاف ارتباط میان مفاهیم ، فهم ناقصی است. موضوعات مرتبط با بسمله که از طریق آنتولوژی بسمله، کشف گردیده است عبارتند از: مسئله نجات، تجوید ،قرائت و قُرّاء، ابتدا و انتهای سوره، اسم الهی و اسم اعظم، جهر و اخفات نماز، صحت و بطلان نماز، پذیرش و رد دعا ، صحت و بطلان عمل، ادب سخن با پروردگار و...
Abstract: The purpose of this article is to provide a model for organizing Quranic teachings that can easily achieve the desired content in the field of Quranic teachings. The research question is that in the present age, which is the age of information and cyberspace explosion, is it possible to manage and organize the teachings of the Qur'an in such a way that users and researchers can find the information they want in the field of Qur'anic knowledge with ease? Recover speed, accuracy, comprehensiveness and obstacle and draw a comprehensive and complete map of the totality of the teachings of the Qur'an or a specific topic in this field using computer technology?In order to achieve this goal, and with a descriptive and analytical method, an ontology of one of the subjects of the teachings of the Qur'an, namely the subject of "Basmala", has been compiled. The research finding indicates that the compilation of Bismillah ontology has caused the ontological connection of this concept with other concepts, topics and titles to be revealed and as a result, a more comprehensive and complete understanding of Bismillah truth has been obtained; It is obvious that understanding an issue is an incomplete understanding, regardless of the issues related to it, as well as the precise, clear and transparent discovery of the connection between the concepts.
خلاصه ماشینی:
پرسش پژوهش این است آیا در عصر حاضر که عصر فضای مجازی و انفجار اطلاعات است امکان دارد نقشهای جامع از مفاهیم در حوزۀ معارف قرآن و مطابق با واقعیت آن مفاهیم در منابع دینی ترسیم نمود؟ برای پاسخ به این پرسش و دستیابی به هدف مذکور و با روش توصیفی و تحلیلی، نقشه هندسی موضوع «بسمله» با استفاده از بستر آنتولوژی که شیوهای نوین برای سازماندهی اطلاعات در علم دانششناسی ترسیم گردد؛ استفاده از این بستر به دلیل ماهیت هستیشناسانهاش سبب میشود روابط معنایی بین مفاهیم در یک حوزه به طور دقیق، صریح و شفاف و مطابق با واقعیت یک مفهوم بر قرار شود و در نتیجه، نقشه یک حوزه علمی و معرفتی به طور دقیق ترسیم گردد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) در هر صورت مهم این است که ایجاد رابطه در آنتولوژیها بر اساس نگاه واقعی و هستی شناسانه است و نیل به این مطلوب نیز تنها از طریق ترسیم روابط میان زیر کلاسها با کلاسها به صورت کامل، غیر مبهم، دقیق، شفاف و صریح حاصل میشود؛ مهمترین فایدۀ روابط تعریف شده (شفافیت نوع ارتباط) این است که: اولاً: مانع ورود اصطلاحات و کلیدواژگان بیهویت در پیکره آنتولوژی معارف قرآن میگردد زیرا هویت یک کلیدواژه به نوع ارتباط آن با سایر کلید واژگان است؛ و نوع ارتباط نیز باید منطبق با واقعیت معارفی باشد که در منابع موجود مربوط به قرآن وجود دارد.