چکیده:
قراردادی که برخی جنبههای آن تصریح نشده باشد یا اجرای آن بدون هزینه امکانپذیر نیست، ناقص است. در فضای پیچیده و نامطمئن اقتصاد، معمولاً قراردادهای بانکی و مالی ناقص هستند. ناقص بودن قرارداد سبب کاهش اثربخشی آن میشود. هدف این مطالعه بررسی الزامات قراردادهای بانکی کشور از منظر نقص در قراردادهاست. این مطالعه نقش عوامل مختلف ایجادکننده نقص در قرارداد را بر عملکرد قراردادهای بانکی کشور تحلیل خواهد نمود.
نتایج این پژوهش نشان میدهد که قراردادهای بانکی کشور به دلیل اثباتناپذیری قراردادها، هزینه مبادله زیاد، نااطمینانی، ابهام و پیچیدگی در قراردادها، ناقص هستند که موجب عدم اجرای کامل تعهدات و شکلگیری شرایط فرصتطلبی و مشکل گرفتاری در قراردادهای بانکی کشور میشود. درنتیجه لازم است مکانیسمهایی برای جبران نقص در قراردادها طراحی شود.
با توجه به عدم اجرای کامل غربالگری مشتریان در نظام بانکی کشور به نظر میرسد بهترین مکانیسم جبران نقص در قرارداد افزایش همبستگی بانک و مشتری در قالب الگوی بانکداری رابطه محور است که میتواند مشکلات ناشی از نقص در قراردادها را کاهش دهد.
خلاصه ماشینی:
با توجه به عدم اجرای کامل غربالگری مشتریان در نظام بانکی کشور به نظر میرسد بهترین مکانیسم جبران نقص در قرارداد افزایش همبستگی بانک و مشتری در قالب الگوی بانکداری رابطه محور است که میتواند مشکلات ناشی از نقص در قراردادها را کاهش دهد.
برای این منظور نشان خواهیم داد که چارچوب و ساختار قراردادهای بانکی در نظام بانکداری بدون ربای ایران دچار نقص است و این نقص در فضای قراردادی امکان فرصتطلبی را برای مشتریان فراهم نموده است و درنتیجه موجب شکلگیری مشکل گرفتاری برای بانکها شده است.
با بررسی تک تک این عوامل در این بخش نشان خواهیم داد که میتوان رد پای عوامل ایجاد نقص در قرارداد را در فضای قراردادهای بانکی کشور مشاهده نمود و میتوان قائل به این مسئله بود که تحلیل فضای رابطه تسهیلاتگیرنده و تسهیلاتدهنده در بانکداری بدون ربای ایران باید براساس چارچوب قراردادهای ناقص باشد: الف.
این شواهد ارائه شده از ساختار حقوقی، قضایی، مقررات و قوانین حاکم بر بانکداری کشور و مواردی دیگر ازایندست، نشان میدهد که عملیات بانکداری در کشورمان ریسک بالایی در زمینه تسهیلات و بازپرداخت آن دارد و شرایط فرصتطلبی مشتریان در قراردادهای تسهیلاتگیری فراهم است همانطورکه محاکم قضایی ایران پر از پروندههای چندین سالهای است که بانکها و مؤسسات مالی موفق به وصول مطالبات خود نشدهاند و همچنان در حال پیگیری است.
ب. مطالبات معوق و غیرجاری از جمله مهمترین فرصتطلبیهای موجود در ساختار قراردادهای بانکی ایران مسئله نپرداختن و تعویق پرداخت تسهیلات به بانک است که اگرچه عوامل مختلفی (اقتصادی و غیراقتصادی) در شکلگیری آن دخیلاند، امّا فضای نهادی و قراردادی نیز در ایجاد شرایط فرصتطلبی و نکول تأثیر بسیاری دارد.