چکیده:
ارزیابی ترجمه براساس الگوهای ترجمه شناختی، معیاری برای توصیف کارکرد ترجمه در زبان مقصد با حفظ ادبیّت ودریافت معنای زبان مبدا است. اعتبار ترجمه یک اثر هم با آگاهی موشکافانه از کاستیها وویژگیهای مثبت آن طبق اصول الگوهای ارزیابی ترجمه سنجیده وبازنمایی میشود. آنتوان برمن که مدار نظرگاه ترجمه شناسی وی بر متن مبدا استوار است، از دوازده محور کژکارکردی میان زبان مقصد و مبدا با نام "گرایشهای ریختشکنانه" یا "عوامل تحریف وتغییر" سخن به میان می-آورد. طبق این نظریه هرچه تعداد گرایشهای تغییردهنده در فرآیند ترجمه بیشتر باشد، به همان میزان مترجم متن اصلی را تحریف کرده است. در این پژوهش با دیدگاه گرایشهای ریخت شکنانه برمن مبنی بر احترام به متن بیگانه ودیگری، برگردان عربی رمان چشمهایش بزرگ علوی را با عنوان عیناها از احمد موسی بررسی شده است. تمرکز عمده این پژوهش، بررسی گرایشهای غالب تغییر متن از سوی مترجم با ذکر شواهد وترجمه پیشنهادی است. یافتههای پژوهش شش گرایش از دوازده مولفه ریختشکنانه برمن را تایید میکند ونشان میدهد مترجم حسب ذوق خویش وناآشنایی بادامنه اطلاق واژهها در زبان فارسی در ترجمه تصرفاتی انجام داده وبه متن مبدا وفادار نبوده است.
Translation criticism, based on the patterns of cognitive translations, is a criterion to describe the translation function in the target language by preserving literature and understanding the meaning of the source language. The validity of the translation of the novel will also be measured and represented with meticulous awareness of the shortcomings and its positive features according to the principles of translation evaluation models. Antone Breman, whose basis of his translational viewpoint is based on the source text, explains the twelve deforming tendencies between the source, target language named “deconstructive method” or “distortion factors”. According to this theory, when the number of changing trends in the translation process is more significant, the translator has distorted the original text more. In this study, we want to consider the perspective of Bremen’s deconstructive tendencies with respect to the alien text and foreign, Arabic translation called “Aynaha” by Ahmad Musa of “Her Eyes” written by Bozorg Alavi. The main focus of this research is to review the dominant trends in text change by translator mentioning to citing the evidence and proposed translation. Findings of the study confirm six trends of twelve Bremen deconstructive tendencies, and it claims that the translator, according to his own taste, has made changes in translation, and he was not loyal to the source text.
خلاصه ماشینی:
رمان چشمهایش نوشـته بزرگ علوی (١٢٨٢-١٣٧٥)، روزنامه نگار، استاد زبان وادبیات فارسی، مترجم ومنتقـد ادبـی، از جمله داستان های جریان ساز وتأثیرگذار بر ادبیات داستانی ایـران اسـت کـه در سـال هـای اخیر توجه مترجمان خـارجی را بـه خـود جلـب کـرده اسـت وتـاکنون مترجمـانی چـون : احمـد موسـی ١ (٢٠١٤م ) در مغـرب واحمـد حیـدری(٢٠١٦م ) در لبنـان بـه زبـان عربـی، جان اوکان (John O’kane) (١٩٨٩م ) زیر نظر احسان یارشاطر در آمریکـا بـه زبـان انگلیسـی آن را ترجمه کرده اند وتوانسته است خوانندگانی را در فراسوی مرزهای ایران بیابد.
رمـان چشـمهایش بـه همـان انـدازه کـه از نظـر سـبک نوشتاری ساده ، سلیس ویکدست مینماید از نظر زبانی دارای ساختار زبانی وترکیب نحـوی و معنایی در سطح بالاتری قرار دارد که فهم وحفظ لحن مـتن وسـبک نویسـنده در ترجمـه اثر، مهر تاییدی بر اعتبار ترجمه به منظور فهم و درک محتوای رمان بـرای خواننـده در زبـان مقصد است .
ترجمه احمد موسی از رمان چشمهایش ، نخستین ترجمه عربی رمـان اسـت و ایـن امـر دلیل اصلی انتخاب ترجمه برای ارزیابی وتطبیق آن با متن اصلی رمان نه به منظـور جسـتن خطاهای لغوی، بلکه یافتن طنین معنـایی و فرهنگـی واژگـان زبـان مـتن مبـدأ بـه اقتضـای سرشت آنها در زبان مقصد است .
در برگـردان احمـد موسـی تقریبـا ٣٠ نمونه از مؤلفه منطقی سازی یافت شده است ، به این گونه که ارکان جمله در مـتن مبـدأ را به همان صورت انتقال نداده و مترجم خود را ملـزم بـه مراعـات قواعـد وسـاختارنحوی رمان ندانسته است وتغییراتی در اجزای کلام و شـیوه علامتگـذاری ایجـاد کـرده اسـت کـه از نظر برمن مترجم سعی در منطقیسازی آنها دارد.