چکیده:
وجود فرهنگها و اقوام و ادیان گوناگون از جمله مسائلی است که به کشور ما ایران، ساختار ویژهای بخشیده است. پیروان آیین صابئین مندایی یکی از مغفولماندهترین اقلیتهای دینی و قومی است که در استان خوزستان و بهخصوص در شهر اهواز زندگی میکنند. میناکاری روی طلا و نقره از مشاغل سنتی مندائیان است که امروزه صابئین با آن شناخته میشوند. این مقاله با هدف توصیف و تفسیر رویآوری صابئین مندائی اهواز به عنوان یک اقلیت قومی ـ دینی به حرفۀ زرگری و میناکاری روی طلا و نقره و استمرار آن تا به امروز است. مطالعه در زمرۀ پژوهشهای کیفی است و با رویکرد قومنگارانه انجام شده و برای گردآوری دادهها از ابزار مشاهده و مصاحبۀ نیمهساختیافته استفاده شده است. برای تحلیل دادهها نیز از روش تحلیل مضمونی بهره گرفته شده است. بر اساس یافتههای تحقیق، پیوند وثیقی بین حرفه و شغل صابئین و هویت دینی ـ قومی آنان وجود دارد و همین امر سبب تداوم حرفۀ زرگری و میناکاری بر روی طلا و نقره در بین آنان شده است. همچنین یافتههای این تحقیق نشان میدهد صابئین مندائی با اشتغال به حرفۀ زرگری و میناکاری و با استفاده از زبان تصویر یا نقر نقوش بر فلزات و بهویژه فلزات گرانبهای طلا و نقره به بیان اعتقادات دینی و سرگذشت تاریخی خود به مردمان سرزمینهایی که در آن زندگی میکنند، پرداختهاند، و از آن به عنوان ابزاری برای «هویتیابی قومی و دینی» خود استفاده میکنند.
Cultural, ethnic and religious diversity of Iran is one of the unique features of this country. Sabei Mandaeans are one of the most marginalized religious and ethnic minorities living in Khuzestan province. One of the traditional occupations by which they are recognized today is enameling on gold and silver. This article aims to describe and interpret the Sabei Mandaeans professional practice of goldsmith and enameling on gold and silver and its continuation to the present day. The study is a qualitative research that was conducted using an ethnographic approach. The semi-structured interviews were used to collect data. The data were analyzed using the thematic method. According to the research findings, there is a close link between the Sabeis profession and occupation and their religious-ethnic identity, which has led to the continuation of goldsmith and enameling on gold and silver among them. The findings of this study also show that Sabei Mandaeans engaged in the profession of goldsmith and enameling use the language of image and enameling on precious metals to express their religious beliefs and history and that they use it as a tool for "ethnic and religious identification".
خلاصه ماشینی:
بر اساس یافته های تحقیق ، پیوند وثیقی بین حرفه و شغل صابئین و هویت دینی ـ قومی آنان وجود دارد و همین امر سبب تداوم حرفۀ زرگری و میناکاری بر روی طلا و نقره در بین آنان شده است .
همچنین یافته های این تحقیق نشان می دهد صابئین مندائی با اشتغال به حرفۀ زرگری و میناکاری و با استفاده از زبان تصویر یا نقر نقوش بر فلزات و به ویژه فلزات گرانبهای طلا و نقره به بیان اعتقادات دینی و سرگذشت تاریخی خود به مردمان سرزمین هایی که در آن _______________________________________________________* استادیاگروه جامعه شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکزی، has.
معرفی اجمالی قوم ـ دین صابئین مندائی دربارة تاریخ مندائیانی که هم اکنون در عراق و خوزستان ایران زندگی می کنند و این که این گروه از کجا آمده اند و سابقۀ تاریخی آنها چه بوده است ، اطلاعات کاملی در دست نیست .
اما یافته های این تحقیق نشان می دهد صابئین مندائی با این حرفه و با استفاده از زبان تصویر یا نقر نقوش بر فلزات و به ویژه فلزات گرانبهای طلا و نقره به بیان اعتقادات دینی و سرگذشت تاریخی خود به مردمان سرزمین هایی که در آن زندگی میکنند، میپردازند.