چکیده:
در طول تاریخ، از ابتدای آفرینش، بشر به طور فطری به تکامل و بهبود علاقهمند بوده است و در این راه دائم کوشش میکند. و به طور ذاتی در پی این است که از موقعیت فعلی به موقعیت مطلوب و مورد تصور خود دست یابد. از طرفی، عدالت نیز گاه به تنهایی و گاه در کنار کارآیی در اقتصاد به عنوان دو موضوع مهم مورد بررسی بوده و هست. مساله عدالت اقتصادی و اجتماعی زمانی مطرح است که خواسته-های متعارض وجود دارد و قاعده عدالت امکان سازگاری میان خواستههای متفاوت را فراهم میسازد. اسلام یک روش زندگی است. اسلام دین جامعی است که ابعاد جسمی و روحی وجود آدمی را در کنار هم در نظر گرفته و برای تمامی نیازهای او برنامه و دستورکار معینی ارائه داده ولذا در مورد عدالت و اخلاق و توسعه پایدار نیز به ارائه دستورات عملی و تبیین مفاهیم پرداخته است و هر سه مفهوم را در ارتباط با هم دانسته و در کنار هم مورد بررسی قرار میدهد. توسعه و توسعه پایدار در اسلام (رسیدن به اهداف متعالی انسان) دارای ابعاد مادی و معنوی میباشد. از نظر اسلام مفهوم کلی توسعه و توسعه پایدار فقط رفاه و آسایش در این جهان را جستوجو نمیکند، بلکه رفاه در هر دو جهان را مدنظر دارد و بین این دو هیچ فرقی وجود ندارد. در این مباحث، عدالت و اخلاق محور اصلی است، به شرطی که مسلمانان آموزههای اسلامی را در زندگی روزانه خود به کار گیرند. در این مقاله ضمن توضیح مفهوم توسعه پایدار، عدالت و اخلاق از دیدگاه اسلام، ارتباط عدالت و اخلاق با توسعه پایدار در یک اقتصاد اسلامی، بررسی شده است. نتایج مقاله حاکی از آن است که عدالت اسلامی زمانی برقرار خواهد شد که فقر از میان رفته و عدالت توزیعی برقرار گردد. همچنین حفاظت از منابع طبیعی، عدالت بین نسلی را برقرار خواهد نمود. از طرف دیگر، حرکت جامعه در این مسیر نیازمند تشویق آن برای پیروی از اصول اخلاقی اسلامی است. رضایت حاصل از نیازهای معنوی نیازمند توسعه اخلاقی است و رضایت حاصل از نیازهای مادی نیازمند توسعه همه منابع انسانی و مادی به شیوهای عادلانه است؛ ضمن آنکه مادیات به صورت ابزاری برای رسیدن به اهداف عالی که دین مبین اسلام تعیین نموده است، جلوهگر میشوند. بررسی شاخص توسعه انسانی در مورد کشور ایران گویای آن است که بهبود مشکلاتی چون بیکاری، تورم، فقر و تخریب محیط زیست، کشور را به توسعه اقتصادی در کنار عدالت و اخلاق اسلامی نزدیکتر خواهد کرد.
Abstract Throughout history, from the beginning of creation, man has been naturally interested in the development and improvement and continuously efforts to achieve better positions and more so. On the other hand, justice is considered sometimes alone and sometimes with the efficiency in the economy as two important issues. Economic and social justice is that when there is the conflicting demand and justice provides compatibility between different desires. Islam is a way of life. Islam is a comprehensive religion that physical and spiritual aspects of human existence is intended together and for all his needs offered a certain agenda. Therefore, about justice and sustainable development also provides practical instructions and explain concepts and two concepts is known and studied together. Development and sustainable development in Islam (to achieve the transcendent objectives of human) has the material and spiritual aspects. According to Islam, the concept of sustainable development and development does not just look prosperity in this world, but also prosperity in both worlds are concerned there is no difference between the two worlds. In this context, justice is the core as long as Muslims to operate Islamic teachings in their daily lives. This paper describes the concept sustainable development and justice from Islamic perspective, and the relationship between justice and sustainable development in Islamic economics is studied. This paper seeks to answer this question whether from Islamic economics perspective sustainable development in connection with the justice defined and checked or not. The results suggest that Islamic justice will be established when poverty is disappeared and distributive justice established. Also protection from natural resources will establish intergenerational justice. The satisfaction requires the ethical development and satisfaction of material needs requires the development of all human and material resources in a way that is fair, while the materials are manifested as a tool to achieve the higher goals that Islam has determined. In previous studies clearly justice and sustainable development communication and its position has not been explained while they are the main focus in this research. The study of Human Development Index in the case of Iran indicate that improving problems such as unemployment, inflation, poverty and environmental destruction, will close the countrychr('39')s economic development in the Islamic justice.
خلاصه ماشینی:
براي مثال در اولين کنفرانس اسلامي وزراي محيط زيست ، چالش هاي عمده جهان اسلام در زمينه توسعه پايدار مورد شناسايي قرار گرفتـه است که عمدتا فقر، بي سوادي، انباشت بدهي هاي خارجي ، تنزل شرايط اقتصادي و اجتماعي ، عدم تعادل بين رشد جمعيت و منابع طبيعي در دسـترس، ضـعف توانـايي هـاي فنـي ، فقـدان تخصص و مهارت در محيط زيست ، مديريت ، درگيري هاي منطقه اي و اشغال خارجي را شامل مي شود.
(166 استاد مطهري اين تعريف از عدالت را متکي بر دو امر مي داند، يکي حقوق و اولويت هـا کـه نيمي از افراد بشر نسبت به يکديگر و در مقايسه با يکديگر نوعي حقوق و اولويت پيدا مي کنـد و ديگر اينکه خصوصيت ذاتي بشر به گونه اي است که در دستيابي به مقاصـد و سـعادت خـود بـا استفاده از انديشه هاي اعتباري به عنوان آلت فعل بهره مي برد؛ لذا براي رسيدن افراد جامعـه بـه سعادت بايد يکي از اين دو رعايت شود.
بايد توجه داشت اگر اغنياي جامعه تمام دين هاي مالي شرعي خود را ادا کنند ولي نيـاز بـه ايجاد برخي کالاهاي عمومي همانند پـل ، آموزشـگاه، راه و پـارک وجـود داشـته باشـد، در ايـن صورت دولت اسلامي با لحاظ حد اين مصالح عمومي مي تواند بر اموال اغنيا ماليات وضع کند و اغنيا نيز بايد آن را به عنوان يک واجب مالي پرداخت کنند و بنابراين در نظام اقتصادي اسـلام با اعمال سياست هاي تکليفي حداقل و با پيگيري سياست هاي تشويقي ، توازن اقتصـادي محقـق خواهد شد (يوسفي ، ١٣٨٤).