چکیده:
مدیریت ریسک پدیدهای نسبتاً پویا است که پیشرفت چشمگیری از چند دهه اخیر در حوزه مالی و صنعت بانکداری به وجود آورده است. لکن در حوزه مالی اسلامی و همچنین بانکداری اسلامی
علیالخصوص در کشور ایران، تلاش چندانی برای مدیریت ریسک و مواجه با خطرات احتمالی که این فعالیتها را تهدید میکند صورت نگرفته است. صکوک هم به عنوان نماینده ابزارهای مالی اسلامی، بهصورت ذاتی نسبت به دیگر ابزارهای مالی از ریسک بیشتری برخوردار است. باید اذعان نمود گرچه ابزارهای مالی اسلامی در بازارهای مالی به سرعت در حال گسترش هستند؛ ولی در حوزه مدیریت و پوشش ریسک، هنوز به رشدی مشابه با رشد صنعت مالی اسلامی دست نیافتهاند. لذا ضرورت توجه به طراحی پوشش ریسک این ابزارها در بازارهای مالی اسلامی بیش از پیش احساس میشود. یکی از این ابزارهای مالی اسلامی صکوک مرابحه است که سهم قابلتوجهی از کل را به خود اختصاص داده است که در صورت تنظیم سازوکار مناسب برای نقدشوندگی و مدیریت ریسک آن، میتواند ابزار مناسبی برای تامین مالی دولت و
سرمایهگذاران و بنگاههای اقتصادی باشد تا در کنار پذیرش عموم سرمایهگذاران خصوصاً افراد ریسک گریز و به دنبال آن رونق بازار سرمایه کشور، آسیبهای اقتصادی و یا اجتماعی انتشار این اوراق را به حداقل رسانده شود. در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده منابع کتابخانهای ریسکهای این ورقه شناسایی و مهمتر ازآن راههای مدیریت آن در بازار سرمایه بیان گردد. این تحقیق به بررسی و اثبات این فرضیه میپردازد که پوشش ریسک اوراقمرابحه در بازار سرمایه امکانپذیر بوده و خریداران این اوراق در بازار سرمایه با ریسک بسیار کمتری نسبت به اوراق با بازدهی انتظاری مواجه خواهند ش
Risk management is a pretty dynamic phenomenon that has brought about dramatic advances in the world finance and banking industries in the past few decades. But in Islamic finance as well as Islamic banking, especially in Iran, there has been little effort to manage risks and to deal with the potential risks that threaten these activities. Sukuk, as a representative of Islamic financial instruments, is inherently more risk-taking than other financial instruments. It must be acknowledged that although the Islamic financial instruments are rapidly expanding in financial markets, in terms of management and risk coverage, they have not yet reached the same level as the growth of the Islamic financial industry. Therefore, the need to paying attention to planning the risk coverage of these tools in the Islamic financial markets is felt more than ever. One of these financial instruments is Murabahah Sukuk, enjoying a significant share of the total in Islamic markets. If the appropriate mechanism for liquidity and risk management of Murabahah is set up, can be an appropriate tool for financing the government, investors, and economic agencies so that in addition to the acceptance of the general investors, especially the risk-averse followed by the prosperity of the countrychr('39')s capital market, the economic and social damages of the issuance of these bonds are minimized. The present study taking advantage of the related literature has struggled to identify the risks of these bonds, and more importantly to explain the ways to manage the bonds in the capital market. The study, also examines the hypothesis that Murabahah Sukuk risk coverage in the capital market is possible, and buyers of these bonds in the capital market will face much lower risk than expected returns
خلاصه ماشینی:
در صورت تنظيم سازوکار مناسب براي نقدشوندگي اين اوراق وکارايي بالاتر به جهت تنـوع زيـاد انـواع آن و سرمايه گذاري با سررسيدهاي کوتاهمدت و ريسک کمتر براي دارندگان اين اوراق مي تواند ابزار مناسبي براي تامين مالي دولت و سرمايه گذاران و بنگاههاي اقتصادي از طريق اوراقبهـادار بازخريـد دارايي ها به جاي استقراض(بدين صورت که وجوه سرمايه گذاران را جمع آوري و بـه وکالـت از طـرف آنان کالاي مورد نياز باني را از توليدکننده (فروشنده) به صورت نقد خريداري نمـوده و بـه صـورت بيع مرابحه نسيه به قيمت بالاتر به باني مي فروشد) و تبديل کردن تسهيلات بانکهـا و شـرکت هـاي ليزينگ به اوراقبهادار(بدين صورت که بانک يا شرکت ليزينگ که دارايي هايي را به صورت مرابحه به دولــت ، بنگــاههــا و خانوارهــا واگــذار کــرده اســت مــي تواننــد بــا تبــديل مطالبــات بــه اوراقبهادار کردن حاصل از تسهيلات مرابحه ، منـابع خـود را نقـد کننـد) و همچنـين تـامين مـالي خانوارها و مصرفکنندگان جهت خريد کالاهاي مصرفي و همچنين تأمين مالي بنگاههـاي توليـدي بازرگاني و خدماتي جهت خريد ماشين آلات، ابزار توليد، مواد اوليه ، مالالتجـاره و لـوازم کـار باشـد.
ادبيات و پيشينه تحقيق با توجه به پتانسيل هاي موجود نظام مالي اسلامي در جذب سـرمايه و همچنـين سـهم ٧٠ تـا ٨٠ درصدي عقود مرابحه (يا فروش اقساطي ) در برخي از کشورهاي اسلامي در تامين مـالي سـالهـاي اخير(عليزاده، ١٣٨٦، ص٤٧) و همچنين رشد ٦٧ درصد عقد مرابحه در بين کل بانکهاي اسلامي به عنوان برجسته ترين شيوه تامين مالي (پژوهشکده پولي و بانکي ،١٣٩٠، ص١٨) و در کنـار آن بـه کارگيري صکوک مرابحه با اسـتفاده از عقـد مرابحـه در بازارهـاي مـالي و گسـترش روز افـزون آن، تقريبا پژوهش کاملي درباره موضوع پيشنهادي و ديگر زواياي اين صکوک بـه صـورت جـدي انجـام نشده و درکارهاي انجام شده، به روشهاي تامين مالي از طريـق ايـن اوراق و يـا بحـث هـاي فقهـي آنهم به صورت کلي پرداخته شده است .