چکیده:
ﺑﺎ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻪ واردات ﺑﺪون ﻧﻈﺎرت ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﯾﺨﺘﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ ﮐﺸﻮر و ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﺎی ﻣﻄﺮح ﺷﺪه از ﺳﻮی ﺑﺮﺧﯽ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺣﻮزه زﯾﺴﺖ ﻓﻦ آوری، ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮات ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ، ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻓﻘﻬﯽ و ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺣﮑﻢ ﻓﻘﻬﯽ واردات اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت، اﻫﻤﯿّﺖ وﯾﮋه ای دارد. در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺘﻬﺎ، ﻣﻘﺎﻻت، و ﻣﺠﻠّﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﺪه ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﺎ در ﺑﺤﺚ واردات ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﯾﺨﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻣﻨﯿﺘﯽ، ﺗﺴﻠﻂ ﮐﻔّﺎر ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ و ﺷﺒﻪ ﺗﺪﻟﯿﺲ در اﺛﺮﻋﺪم ﻧﻈﺎرت و ﺑﺮﭼﺴﺐ ﮔﺬاری اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ-ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﻪ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻓﻮق ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ و در اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ادﻟّﻪ ﻋﺪم ﺟﻮاز، ﺑﻪ ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻬﯽ ﺣﻔﻆ ﻧﻔﺲ، ﻗﺎﻋﺪه ﻧﻔﯽ ﺳﺒﯿﻞ و ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺪﻟﯿﺲ، ودر اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ادﻟّﻪ ﺟﻮاز واردات ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻋﺪم ﺟﻮاز واردات و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻨﻮع ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﯾﺨﺘﻪ، ﺗﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت اﺣﺮاز ﻧﺸﺪه واردات آن ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮده و ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرت ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج واردات آن ﻣﺠﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد.
خلاصه ماشینی:
(طباطبائی، 1384، ص499) آیه دوّم: «وَ لا تُلقوا بِایدیکُم اِلی التَهلُکة؛ (سوره بقره، آیه 195 ) خود را به دست خود، به هلاكت نيفكنيد» این آیهای است که به منظور اثبات احتیاط شرعی به آن استناد شده است به این بیان که حکم به ترخیص و انجام فعل در چیزهایی که احتمال حرمت آنها داده میشود ( محتمل الحرمه) هر چند دلیل معتبری بر حرمت آنها اقامه نشده - از مصادیق " به هلاکت انداختن نفس " بوده و حرام است، بنابراین چارهای جز احتیاط در مشتبهات نیست.
از آن جایی که استفاده ازاین فن آوری به عنوان سلاح بیولوژیک رد نشده و همچنین شبهاتی که درسلامتی و عدم ضرر بلند مدّت، دراستفاده از محصولات تراریخته وجود دارد و از طرفی ایجاد تعدادی ازبیماری ها و ناباروری ها به این محصولات نسبت داده می شود، معقولانه است که از واردات این محصولات جلوگیری شده و در بعد تولید نیز تا زمانی که اطمینان لازم در سلامت این محصولات بوجود نیامده ازتجاری سازی و توزیع آن جلوگیری شود.
مفاد قاعده نفی سبیل: منظور از قاعده نفی سبیل این است که خداوند متعال درتشریع اسلامی، حکمی را که اجرای آن موجب تسلّط و نفوذ کافران برآحاد مسلمانان گردد، جعل نفرموده است، براساس این قاعده، راه هر نوع نفوذ و سلطه کفّار بر جوامع اسلامی در حوزههای مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی باید مسدود شود.
قاعده عسر وحرج درروایات دربعضی روایات برای نفی حکم حرجی در اسلام ، امام معصوم(ع) به سخن خداوند مانند: «مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ ؛ (سوره مائده، آیه 6 ) خدا نمیخواهد هیچ گونه سختی برای شما قرار دهد » استشهاد نموده است.