چکیده:
یکی از اجزای مهم درآمدهای دولت که پیشبینی آن از اهمیت بالایی برخوردار است و عدم تحقق آن، کسری بودجه دولت را در پی خواهد داشت درآمدهای مالیاتی است. درآمدهای مالیاتی دولت ممکن است تحت تاثیر متغیرهای اقتصاد کلان قرار بگیرد و بهتبع آن بودجه دولت را با کسری مواجه نماید. ازاینرو، تحقیق حاضر به بررسی میزان تاثیرپذیری مالیات از متغیرهای کلان اقتصاد ایران پرداخته است. این کار با استفاده از دادههای سالانه مربوط به دوره زمانی 57−1396 انجام شده است. تجزیهوتحلیلها به روش ARDL انجام شده است. نتایج نشان داد که متغیرهای تولید سرانه بدون نفت، اشتغال و درآمدهای نفتی تاثیر مثبت و نرخ تورم تاثیر منفی بر درآمدهای مالیاتی دولت دارند. تولید سرانه بدون نفت بیشترین و نرخ تورم کمترین تاثیر را بر درآمدهای مالیاتی دارند. همچنین نتایج نشان از آن است که متغیر درآمدهای نفتی با وقفه دو ساله تاثیر مثبت خود را بر درآمدهای مالیاتی نشان میدهد. از دیگر نتایج تحقیق این است که متغیرهای نرخ ارز و نقدینگی تاثیر معناداری بر درآمدهای مالیاتی ندارند.
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان داد که متغیرهای تولید سرانه بدون نفت، اشتغال و درآمدهای نفتی تأثیر مثبت و نرخ تورم تأثیر منفی بر درآمدهای مالیاتی دولت دارند.
متوسایک 2 (2018) در یک تحقیق به بررسی رابطه بین درآمدهای مالیاتی و متغیرهای اقتصاد کلان بهویژه تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز و صادرات و واردات در کشور لهستان پرداخته است.
در این تحقیق درآمد مالیاتی تابعی از درآمد سرانه، نرخ تورم، شاخص اقتصاد سایهای، سهم صادرات سوخت از کل صادرات و سهم جمعیت شهری از کل جمعیت در نظر گرفته Mursal et al Matusiak Onakoya et al Raed & Ahmad Dvoodi & Grigorian عرفانی و همکاران (1395) تأثیر هدفگذاری تورم بر درآمدهای مالیاتی دولت در 25 کشور را بررسی نمودهاند.
مدل و روش این پژوهش به دنبال بررسی تأثیر متغیرهای اقتصاد کلان بر درآمدهای مالیاتی در اقتصاد ایران است؛ ازاینرو بر مبنای مبانی نظری و پژوهشهای پیشین بهویژه مطالعات اوناکویا و همکاران (2017) و مارسل و همکاران (2018) متغیرهای نرخ تورم، تولید ناخالص داخلی، حجم نقدینگی و نرخ ارز بهعنوان متغیرهای کلان تأثیرگذار بر درآمدهای مالیاتی وارد مدل شد و مدل پایه براساس اقتصاد ایران بهصورت رابطه 1 در نظر گرفته شد.
نتایج تخمین مدل کوتاهمدت {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مأخذ: یافتههای تحقیق با توجه به جدول 3 متغیرهای تولید سرانه بدون نفت، سطح اشتغال، درآمدهای نفتی با دو دوره وقفه و نرخ تورم در سطح خطای کمتر از 5 درصد تأثیر معناداری بر درآمدهای مالیاتی دولت دارند.
با توجه به جدول 3 متغیرهای تولید سرانه بدون نفت، اشتغال، درآمدهای نفتی و تورم دارای سطح احتمال کمتر از 05/0 بود و در بلندمدت تأثیر معناداری بر درآمدهای مالیاتی دولت دارند.