چکیده:
آشنایان و شیفتگان ادبیات حماسی ـ اساطیری ایران، به قطع و یقین متوجه پیوستگی راز آمیز قهرمانان این نوع ادبی با اسبشان شدهاند. در نگاه نخست چنان مینماید که اسب قهرمانان حماسی و اساطیری برای تناسبیابی با سواران و صاحبان خود تواناییهای متفاوت با دیگر نمونههای نوع خویش دارند. این اسبها با شعور استثنایی خود موفق به برقراری ارتباط عاطفی و فکری با سوار خود شدهاند و گاه چنان وانمود شدهاست که در پیش بینی شرایط مخاطره آمیز، از صاحبان انسانی خود پیش و بیش افتادهاند. نویسندة این مقاله با کنار هم نهادن تمام شواهد مربوط به نحوة پیوستگی قهرمانان حماسی و اساطیری با اسبشان، رابطة ژرفتری در این پیوستگی که بر بنیاد باورها و اعتقادات فرهنگی اقوام سازندة آن داستان و روایتها شکل گرفته، یافتهاست. به نظر میرسد در این پهنه از ادبیات، اسب هر قهرمان تجسد و تجسم نام آن قهرمان است
Scholars and lovers of Persian epic-mythological literature are definitely familiar with the mysteries connection between epic heroes and their steeds. At the first glance, it seems that steeds of epic and mythological heroes possess some distinctive talents and gifts in compatibility with their riders and owners, in contrast to common horses. With their exceptional perception, these horses are able to make emotional and mental relations with their riders, and sometimes they seem to outrun their human owners for prediction of hazardous situations. Juxtaposing all the clues about connections between epic-mythological heroes and their horses, the author finds a more profound relation that is based on cultural and ideological beliefs of the people describe stories and narratives. It seems that, in this field of literature, the horse of any hero is an embodiment and representation of the name of its hero.
خلاصه ماشینی:
دوفصل نامۀ علمی (مقالۀ علمی ـ پژوهشی)، سال یازدهم ، شمارۀ دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩٩، ٢٩٥-٣١٥ پیوند اسب و قهرمان در روایت های اساطیری و حماسی ایران علیرضا مظفری * به یاد استادم ، روانشاد دکتر بهمن سرکاراتی چکیده آشنایان و شیفتگان ادبیات حماسی ـ اساطیری ایران ، به قطع و یقـین متوجـه پیوسـتگی راز آمیز قهرمانان این نوع ادبی با اسب شان شده اند.
جناب آقای محمود جعفـری در مقالۀ خود با عنوان «اسب و باران سازی در اساطیر ایران باستان » کـه در مجلـۀ مطالعـات ایرانی چاپ شده وجه پیوند اسب و باران را از دیدگاه باورهای اسـاطیری ایرانیـان مـد نظـر قرار داده اند.
خانم دکتر مهری باقری در مقاله ای با عنوان «تعبیر و گزارش افسـانۀ سـیاوش در رابطه با مراسم مخصوص قربانی اسب » کـه در مجلـۀ نامـۀ انجمـن بـه چـاپ رسـیده از زاویه ای دیگر به اسب و ارزش آن در آیین های اساطیری ایران توجه فرموده اند.
١/ ص ٤٣١) از همۀ اینها میتوان چنین استنباط کرد که هیرمند به لحـاظ قـدرت و فـرّ بـا ایـزد بهرام همسانی و پیوستگی اساطیری دارد و از همین راه میتوان تصـور کـرد کـه اگـر بهـرام میتواند قدرت خودش را در کالبدهای مختلف جلوه دهد هیرمند نیز میتواند توانـاییهـای خود را در کالبد اسبی چون رخش و یلی چون رستم جلوه دهد یا دست کم قدرت چونـان اسب خویش را به «رخش » و قدرت چونان مرد دلیر خـود را بـه «رسـتم » دهـد٤.