چکیده:
در سپهر سیاست ایران معاصر، «نفوذ» یکی از اصلیترین مفاهیمی است که در مقام عمل، در هر برهه و مقطعی از تاریخ ایران، نوعی از مخاطره و تهدید منافع را برای جامعه و کشور ایران پدید آورده است. یکی از نخستین گامها در مسیر مقابله با این پروژه (پروژه نفوذ خارجی)، کسب شناخت مطلوب از جوانب مختلف این مسأله و واکاوی ماهیتشناسانه و راهبردسنجانه عقبه تاریخی جریان نفوذ است. با عنایت به این مهم، پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش «تحلیل مضمون» به بررسی مختصات پروژه نفوذ انگلستان در جریان نهضت مشروطه ایران (بین سالهای 1906 تا 1913) با تکیه بر تحلیل مکتوبات صادرشده ازسوی وزیر مشاور در امور خارجه وقت انگلستان (ادوارد گری) در مورد ایرانِ آن دوران، پرداخته است. یافتههای این مقاله نشان میدهد که انگلستان در راستای بیشینهسازی منافع خود، بر پایه مجموعهای از اصول نفوذگذاری، سیاستهای هفتگانهای را طراحی و آنها را توسط عاملیت داخلی و خارجی خود، پیادهسازی کرده است. براساس نتایج این پژوهش، مخاطبین اصلی، ناظر، رقیب و پشتیبان، چهار دسته مخاطبی هستند که در فرآیند طراحی این سیاستها، مدنظر نفوذگذاران قرار داشتهاند.
In the area of contemporary Iranian politics, "influence" is one of the main concepts that at any point in history of Iran, has created a kind of risk and threat to the interests of Iranian society and country in practice. One of the first steps in confronting this project (external infiltration project) is to gain a favorable understanding of the various aspects of this issue and to analyze. With respect to this matter, the present study uses the "content analysis" method to examine the coordinates of the British influence project during the Iranian constitutional movement (between 1906 and 1913) based on the analysis of letters issued by the previous British Foreign Secretary. (Edward) has dealt with Iran at that time. The findings of this paper show that in order to maximize its interests, the UK has designed seven policies based on a set of influence principles and implemented them through its internal and external agency. According to the results of this study, the main audience, observer, competitor, and supporter, are four categories of the audience that in the process of designing these policies, the influencers have been considered the nature and strategy of the historical obstacle of the infiltration process.
خلاصه ماشینی:
با عنايت به اين مهم ، پژوهش حاضر با بهره گيري از روش «تحليل مضمون » به بررسي مختصات پروژه نفوذ انگلستان در جريان نهضت مشروطه ايران (بين سال هاي ١٩٠٦ تا ١٩١٣) با تکيه بر تحليل مکتوبات صادرشده ازسوي وزير مشاور در امور خارجه وقت انگلستان (ادوارد گري) در مورد ايرانِ آن دوران ، پرداخته است .
با اين حال ، آثار موجود در گستره کلان موضوع مقاله را ميتوان ذيل دو دسته تقسيم بندي و ارائه کرد: ١- آثار ناظر بر «بررسيهاي تاريخي اقدامات انگلستان در قبال نهضت مشـروطه ايران » در آثار اين حوزه به تحليل اقدامات دولت انگلستان جهت بسط حوزه تأمين منافع خود در ايران پرداخته شده و کمتر، نگاه علمي به جريان نفوذ جاري در آن دوران ، شـده اسـت .
مراحل تنظيم شبکه مضموني (آترايد و استرلينگ ، ٢٠٠١؛ برگرفته شده از: قاضي و تاج آبادي، (12:1395 {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} يافته هاي پژوهش ١- شناسايي گزاره هاي منتخب نخستين گام اجرايي در چارچوب روش تحليل مضمون ، استخراج گزاره هاي منتخب از ميان مکتوباتي است که در مورد چهار دوره مقدمات مشروطه ، مشروطه اول ، استبداد صغير و مشروطه دوم ، در مجموعه اسناد وزارت امور خارجه انگلستان موجود ميباشد.
اسناد و مکتوبات مرتبط با دوران مقدمات مشروطه {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} ١-٢- گزاره هاي منتخب دوره مشروطه اول (ب ) در اين بخش ، پس از پالايش گزاره هاي اوليه ، ٩ گزاره انتخاب و آورده شده که رويکـرد دولت انگليس در قبال ايرانِ بين سال هاي ١٩٠٦ تا ١٩٠٨ و انقلاب تازه به پيروزي رسيده ايران را نشان ميدهد.