چکیده:
استقلال بانک مرکزی به عنوان پیشنیاز اجرای سیاستهای پولی بهمنظور دستیابی به ثبات قیستها و رشد اقتصادی در
بلندمدت امری پذیرفته شده است؛ البته باید توجه داشت که این موضوع جنبههای متنوعی دارد. در این مقاله. استقلال بانک
مرکزی ایران از بعد مالی با توجه به اهمیت آنء بررسی شده است. در این راستاء مقدار شاخص استقلال مالی ۰/۵۳ از واصد
بهدست آمده که فاصله معناداری با یک دارد. تجربه استقلال مالی بانک مرکزی نیز همین نتیجه را تایید میکند. در این پژوهش.
با استفاده از اطلاعات بودجه دولت و ترازنامه بانک مرکزی نشان داده میشود. بودجه دولت بهطور مستمر دچار کسری بوده و در
دورههای مختلف تامین مستقیم کسری بودجه از منابع بانک مرکزی یا فروش اجباری ارز ناشی از صادرات نفت به بانک مرکزی,
مدیریت ترازنامه را برای این بانک مشکل ساخته است؛ بنابراین, رفتار بودجهای دولت از طریق اثرگذاری بر حجم و اجزای ترازنامه
بانک مرکزی, استقلال مالی را در عمل محدود ساخته است. در نتیجه. به نظر میرسد. پاید بهمنظور تضمین ثبات قیستها به
استقلال مالی بانک مرکزی نیز بیشتر توجه کرد.
The Central Bank Independence has been de facto construed as a prerequisite stipulation for felicitous implementation of monetary policies to accomplish the long run targets of price stability and economic growth in toto. It goes without saying that in methodology, the term "independence", could be expounded in various features of Institutional, Functional, Personal, and Financial independence, Sine qua non. However, we have tried to focus on financial independence of the Central Bank of Iran, per se. Hence, in this paper, an attempt is made to investigate the impact of government budget deficit on the size and structure of balance sheet components of the Central Bank of Iran, viz-a-viz compiling and extracting the pertinent data from the miscellaneous sources of government budget and Central Bank's balance sheet Ipso facto. The results prima facie indicate that the value of the Financial Independence Index in the Central Bank of Iran is 0.53 of the unit which is significantly lower than the one, and will affirm weak underpinning of financial independence in the Central Bank of Iran pro rata. Besides, we have observed that persistent budget deficits of government which are financed from the Central Bank resources and also the obligatory sales of foreign exchange derived from the oil proceeds to the Central Bank to finance the government expenditures are two main attributes of budget mechanism in Iran, which will undermine the efficacy of the Central Bank to manage its balance sheet, and will limit its financial independence Sui generis. Thus, we propound that, to acquire the target of price stability, the financial independence of the Central Bank is de jure contemplated as an exigency, Ipso facto.
خلاصه ماشینی:
بررسي استقلال بانک مرکزي ايران از بعد مالي دکتر رضا بوستاني و دکتر شيرين صلويتبار چکيده استقلال بانک مرکزي به عنوان پيش نياز اجراي سياست هاي پولي به منظور دستيابي بـه ثبـات قيمـت هـا و رشـد اقتصـادي در بلندمدت امري پذيرفته شده است ؛ البته بايد توجه داشت که اين موضوع جنبه هاي متنوعي دارد.
در اين پـژوهش ، با استفاده از اطلاعات بودجه دولت و ترازنامه بانک مرکزي نشان داده ميشود، بودجه دولت به طور مستمر دچار کسري بـوده و در دوره هاي مختلف تأمين مستقيم کسري بودجه از منابع بانک مرکزي يا فروش اجباري ارز ناشي از صادرات نفت به بانک مرکـزي، مديريت ترازنامه را براي اين بانک مشکل ساخته است ؛ بنابراين ، رفتار بودجه اي دولت از طريق اثرگذاري بر حجم و اجزاي ترازنامه بانک مرکزي، استقلال مالي را در عمل محدود ساخته است .
بخش قابل توجهي از متون اقتصادي در اين زمينـه ، بـه انـدازه گيـري مفهـوم اسـتقلال بانـک مرکزي و بررسي اثرات آن بر عملکرد اقتصاد مربوط ميشود؛ به طور مثال ، گريلي و همکـاران ١ (١٩٩١) و کوکرمن و همکاران ٢ (١٩٩٢) شاخص هايي براي اندازه گيري استقلال بانک مرکزي ارائه داده اند.
سال هاي ١٣٥٨ تا ١٣٧٨، تأمين کسري بودجه از منابع بانک مرکزي، سال هـاي ١٣٧٩ تـا ١٣٨٨ خريد ارز ناشي از صادرات نفت و سال هاي ١٣٨٩ تا ١٣٩٤ بدهي بانک ها به بانک مرکزي عامل اصلي افزايش پايه پولي بوده اند؛ اتفاقاتي که ضعف استقلال بانک مرکـزي را در تنظـيم ترازنامـه نشـان ميدهند.