چکیده:
تبیین موضوع: تابآوری اجتماعی در جهت بهبود و حفظ عملکرد شهر به عنوان یکی از راهبردهای اساسی به منظور کاهش بلایا در برابر مخاطرات به تشکیل گروههای اجتماعی و ارتقای سرمایۀ اجتماعی و افزایش مشارکت بین ساکنین تاکید ویژه دارد؛ بنابراین شناسایی عوامل تاثیرگذار بر ارتقای تابآوری اجتماعی میتواند موجب کاهش آسیبپذیری در برابر مخاطرات طبیعی گردد؛ از اینرو این پژوهش، با هدف شناسایی شاخصها و عوامل موثر بر تابآوری اجتماعی، تحلیل رابطه بین شاخصهای اجتماعی، به سنجش و مقایسه زیرمعیارهای اجتماعی تاب آوری در شهر نجف آباد میپردازد. روش: مقاله حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی–تحلیلی میباشد. جمعآوری اطلاعات به صورت اسنادی و پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه میباشد. به منظور تحلیل و پردازش دادهها از مدل معادلاتساختاری ایموس استفاده شده است.
یافته ها: طبق نتایج بدست آمده تاثیرگذارترین شاخص در ارتقای سطح تاب آوری اجتماعی در برابر مخاطرات طبیعی شهرنجف آباد، شاخص سرمایه اجتماعی با ضریب مسیر 0.82 میباشد. نتایج: در صورت تلاش جهت بهبود روابط همسایگی میتوان امیدوار بود که در هنگام وقوع مخاطرات، افراد با واکنش و رفتار
مناسب و به موقع، جان خود و اطرافیانشان را حفظ کنند و کمتر دچار آسیبهای روحی، مالی و جانی شوند. به طورکلی ارتقای سرمایه اجتماعی و مشارکت و همکاری بین شهروندان میتواند موجب افزایش تاب آوری اجتماعی در شهر نجفآباد و کاهش آسیب پذیری در زمان وقوع مخاطرات شود.
Objective: Social resilience to improve and keep the city's performance as one of the
fundamental strategies For Disaster Reduction Against Hazards Special emphasis is
placed on Forming social groups and Upgrade social capital and increasing
participation among residents.Therefore,identifying the factors that promote social
resilience can reduce vulnerability to natural hazards.Therefore, the main purpose of
this study is to analyze the relationship between social components and prioritize the
effective factors on promoting social resilience in Najaf Abad.
Methods: Current article is In terms of functional purpose and with the descriptiveanalytical
methodan. Data collection was done by means of questionnaire and survey.
Amos Structural Equation Modeling was used to analyze and process the data.
Results: According to the results, the most influential component on promoting social
resilience against natural hazards in Najaf Abad is the social capital component with
path coefficient of 0.82.
Conclusion: In case of efforts are made to improve neighborly relations, it can be
hoped that, when risks occur, individuals with appropriate and timely response and
behavior will preserve their lives and those around them and be less likely to suffer
mental, financial, and personal injury. In general, promoting social capital and
partnerships between citizens can increase social resilience in the city of Najafabad
and reduce vulnerability at the time of the hazards.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اينکه نجف آباد از نظر زمين ساختي در زون سنندج - سيرجان قرار دارد که جزء فعال ترين زون ساختماني ايران محسوب ميشود (درويش زاده ،١٣٩٢ :١١٨) و وجود گسل هاي فعال در اطراف شهر نجف آباد، اهميت مسائل مرتبط با زمين لرزه و تبعات ناشي از آن ، قرارگيري قسمتي از شهر بر روي مخروط افکنه و سابقه ي سيلاب در شهر نجف آباد (تعداد ٨ سيل با ١٣ کشته طي سال هاي ١٣٣٠ تا ١٣٨٣ مربوط به شهرستان نجف آباد ميباشد) (معيري و انتظاري، ١٣٨٧ :١١٤)، تمرکز مراکز صنعتي در اطراف شهر نجف آباد، وضعيت بحراني آب و خشکسالي، بالا بودن جمعيت ، وجود بافت هاي فرسوده و پرتراکم و باتوجه به اينکه ٣٠درصد مساحت توسعه يافته ي شهر نجف آباد از آسيب پذيري بالا و٣٧درصد اين مساحت داراي آسيب پذيري متوسط است و جمعيتي بالغ بر ٥١٠٠٠ نفر (باتراکمي درحدود ٧٠ تا ١٠٠ نفر در هکتار) در پهنه ي آسيب پذيري بالا و بسيار بالا قرار دارند و هسته ي مرکزي شهر نجف آباد به دليل نداشتن فضاي باز، وجود تعداد زياد معابر با عرض کمتر از ٦ متر و شدت فشردگي بافت از بالاترين آسيب پذيري برخورداراست (فاضل و همکاران ، ١٣٩٦ :١٣٠- ١٣١)؛ بنابراين شهر نجف آباد ازجمله مراکز حساسي ميباشد که در معرض خطرات ناشي از مخاطرات ناگوار قرار دارد؛ بنابراين ضرورت شناسايي مولفه هاي تاب آوري اجتماعي در شهر نجف آباد به منظور ايمن سازي بيشتر شهر در مواقع بحراني در برابر سوانح و کاهش آسيب پذيري شهروندان و مديريت اصولي شهر در مواجهه با بحران ها ضروري به نظر ميرسد؛ از اينرو در اين پژوهش از طريق پرسش زير سعي در تبيين عوامل و مولفه هاي اجتماعي تاب آوري، ارزيابي و سنجش اين مهم شده است : مهمترين عامل تاثيرگذار در افزايش تاب آوري اجتماعي در مناطق شهر نجف آباد کدام عامل ميباشد؟ پيشينۀنظري اصطلاح تاب آوري سابقه ي طولاني در اکولوژي و مهندسي دارد و در رشته هاي مختلف به عنوان ظرفيت بازگشت به حالت اوليه تعريف ميشود؛ اما کاربرد آن در مخاطرات طبيعي جديد ميباشد(٢٠١٢٢٢,Liao).