چکیده:
خلعت از دیرباز، اغلب به پوشش ظاهری رایجی اطلاق میشد که حاکم، پادشاه یا خلیفۀ مسلمانان به وزیران یا امیران اعطا میکرده است. خلعت، نهتنها مقولهای مرتبط با سلطنت و دربار، بلکه تعبیری است که اهل معرفت، بهویژه سنایی، عطار و مولوی در آثار خود آن را بهکار بردهاند. با فرض اینکه اهل معرفت از صراحت در کلام خودداری میکنند و تمایل دارند به معنای مورد نظرشان در کلام اشارت داشته باشند، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که چه معانی و اشاراتی از تعبیر خلعت در آثار سنایی، عطار و مولوی قابل تأویل است؟ این پژوهش به روش توصیفیـتحلیلی انجام شده است. برایند تحقیق نشان میدهد که اگر حضرت حق، خلعت خاص را به عارف هبه کند، نیکو و پسندیده است؛ در غیر این صورت، خلعت حجاب سالک خواهد بود. وهبی یا کسبیبودن خلعت شأن اعتباری دارد؛ یعنی بر اساس برخی شواهد عارف میتواند از سر فضل حضرت حق، صاحب خلعت خاص شود و بر اساس برخی شواهد دیگر، عارف باید برای بهدستآوردن آن جهاد با نفس کند. تشریفیبودن خلعت مهمترین وجه آن است. همچنین، خلعت میتواند در معنای عفوکردن و پوشانیدن عیوب سالک مورد نظر اهل معرفت باشد.
. Cat f hnur has lng been cmmnly referred t as the cmmn dress given t ministers r emirs by a Muslim ruler, king, r caliph. Cat f hnur is nt nly a categry related t the mnarchy and the curt, but als an expressin that mystics, especially Sanai, Attar and Rumi, have used in their bks. Assuming that mystics refrain frm being explicit in speech and tend t refer t their intended meaning in speech, we set ut t answer the questin f what meanings and allegries can be interpreted frm the interpretatin f Cat f hnur in the bks f Sanai, Attar and Rumi? In this research by analytical-descriptive methd and Based n the evidence, we have shwn that if Gd gives a special Cat f hnur t the mystic, it is gd and pleasing; therwise Cat f hnur will be the veil f the mystic. The frgiveness r achievable f Cat f hnur has dimensins. That is, accrding t sme evidences, the mystic can be given a cat f hnur by Gd, and accrding t sme ther evidences, the mystic must fight with ne’s wn self t btain it. Ennbling f cat f hnur is its mst imprtant aspect. Als, Cat f hnur can mean frgiving and cvering the shrtcmings f mytics.
خلاصه ماشینی:
مقالة علمی اشارات و معانی تعبیر «خلعت» در آثار سنایی، عطار و مولوی سعید واعظ 1 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران توحید شالچیان ناظر دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ;دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران تاریخ دریافت: 20/1/1400 تاریخ پذیرش: 25/3/1400 چکیده خلعت از دیرباز، اغلب به پوشش ظاهری رایجی اطلاق میشد که حاکم، پادشاه یا خلیفۀ مسلمانان به وزیران یا امیران اعطا میکرده است.
با فرض اینکه اهل معرفت از صراحت در کلام خودداری میکنند و تمایل دارند به معنای مورد نظرشان در کلام اشارت داشته باشند، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که چه معانی و اشاراتی از تعبیر خلعت در آثار سنایی، عطار و مولوی قابل تأویل است؟ این پژوهش به روش توصیفیـتحلیلی انجام شده است.
اهداف پژوهش و روش تحقیق در این پژوهش در صددیم نشان دهیم، تعبیر خلعت نزد اهل معرفت با تکیه بر آثار سنایی، عطار و مولوی در چه معانی و اشاراتی به کار رفته است.
بحث وقتی به فرهنگهای تخصصی در زمینۀ اصطلاحات عرفانی نگاه میکنیم، میبینیم که از تعبیر خلعت معنای ویژهای نیز مدّ نظر اهل معرفت بوده است.