چکیده:
این مقاله شرحی است بر اوصاف شیعیان واقعی در کلام امیرمومنان علی. یکی از این اوصاف، یقین است که بر چهار گونه است: بیناشدن در زیرکی، دسترسی به حکمت، عبرت گرفتن از دیگران و بهرهگیری از روش پیشینیان. یقین عامل شناختی حفط ایمان فرد است؛ زیرا ایمان با چهار عامل صبر، یقین، عدل و جهاد تقویت میشود. در روایات، یقین علمی است که دارای منشا اثر عملی است. یقین یا از تجربههای شخصی فرد حاصل میشود و یا از شنیدن داستانهای گذشتگان. برای کسب یقین، هوشمندی، تیزبینی، درک، تفسیر و تحلیل عمیق و درست از واقعیتها و پندگرفتن از تجربیات دیگران لازم است. از جمله اوصاف شیعیان واقعی، کسب یقین است که عامل مهمی برای حفظ ایمان فرد است.
This article is a description of the characteristics of real Shiites in the words of Amir al-Mu'minin. One of these qualities is certainty, which is of four kinds: having shrewdness, accessing wisdom, learning from others, and using the ways of the predecessors. Certainty is the cognitive factor of preserving one's faith, because faith is strengthened by the four factors of patience, certainty, justice and jihad. In narrations, certainty is a kind of knowledge with practical effects. Certainty comes either from one's personal experiences or from hearing the stories of the past. In order to gain certainty, it is necessary to have intelligence, insight, understanding, deep and correct interpretation and analysis of facts. It is also essential to learn from the experiences of others. One of the characteristics of true Shiites is gaining certainty, which is an important factor in maintaining one's faith.
خلاصه ماشینی:
به قرينة تفسيري كه حضرت برای صبر بیان میفرمایند ميتوان گفت منظور از صبر در این روایت مقاومت در مقابل عوامل مزاحم است.
شاید وجه انتخاب صبر و یقین در جايگاه دو ستون ايمان اين باشد كه ايمان، برخلاف اسلام و مفاهيم مشابه، اقتضا ميکند كه مؤمن تصمیم بگيرد به لوازم اعتقاد خود پایبند باشد و به آنها ترتيب اثر دهد.
روایت مزبور به چنین علمی نظر ندارد، بلکه غالباً اصطلاح یقین در روایات دالّ بر علمي است که منشأ اثر عملي باشد.
انسان بهگونهاي آفريده شده است که مفاهيم و قواعد کلي اثر زیادی در نفس او نمیگذارند؛ اما نمونة عيني و مصداق آنها در او بسیار مؤثر خواهد بود.
اثر دیدن چنین منظرهای، حتی شنیدن داستان آن، بسیار فراتر از اين است که کسی بهطورکلي بگويد حضرت رضا( تاکنون دهها کور را شفا دادهاند.
امکان حصول علمی یقینی که ناشی از تجربة شخصی باشد، نه تحليلهاي کلي عقلي و شرعی، بسیار محدود است؛ اما انسان ميتواند از تجربيات ديگران استفاده کند و از راه شنیدن از دیگران به چنین قضایای یقینی علم پیدا کند.
تحلیل مبتنی بر واقعِ يک داستان، متوقف بر شناخت خوبِ ساختار آن است؛ مانند جريانهاي سياسي که باید نخست اطلاعاتي دربارة آنها کسب کرد تا بتوان پس از تحلیل از حاصل آن استفاده کرد؛ ازاينرو، افزون بر نگاه موشکافانه و تيزبينانه، قدرت تحليل هم اهميت دارد تا تفسیر ماجرا براساس اصول و ضوابط امکانپذیر باشد.
خلاصه آنکه اگر این چهار عامل دستبهدست یکدیگر دهند و به هم ضميمه شوند، یقینی برای انسان به ارمغان میآورند که ايمان او را تقويت و حفاظت خواهد کرد.