چکیده:
ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﯽ در ﻣﺎده 971 در ﺧﺼﻮص ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺻﻼﺣﯿﺖ دادﮔﺎه ﻫﺎی داﺧﻠﯽ، ﺑﺮای رﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ دﻋﺎوی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ و ﻧﯿﺰ آﯾﯿﻦ دادرﺳﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا در اﯾﻦ دﻋﺎوی، ﻣﺘﻀﻤﻦ اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ دﻋﺎوی از ﺣﯿﺚ ﺻﻼﺣﯿﺖ ﻣﺤﺎﮐﻢ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ راﺟﻊ ﺑﻪ اﺻﻮل ﻣﺤﺎﮐﻤﺎت ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آﻧﺠﺎ اﻗﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. اﻣﺎ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ داﺧﻠﯽ اﯾﺮان، در ﺧﺼﻮص ﻣﺎﻫﯿﺖ و ﻣﻮارد ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ دادﮔﺎه ﻫﺎ ﻗﻮاﻋﺪ ﺧﺎﺻﯽ وﺿﻊ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ. ﺳﻮاﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد، اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ دادﮔﺎه ﻫﺎی اﯾﺮان ﭼﻪ ﻗﻮاﻋﺪی ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ؟ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪه ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﺪام اﺳﺖ؟ در دﻋﺎوی ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ، ﻗﺎﺿﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺮرات ﺻﻼﺣﯿﺖ داﺧﻠﯽ ﻣﻮﺟﻮد، ﺑﺮای اﺣﺮاز ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻗﺪام ﮐﻨﺪ. آن ﭼﻪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺻﻼﺣﯿﺖ ﻗﻀﺎﯾﯽ، ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ دادﮔﺎه ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮدوﺟﻮد ﻋﻮاﻣﻞ ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن دﻋﻮا ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﻗﻀﺎﯾﯽ اﯾﺮان اﺳﺖ. ﺑﺮای اﻋﻤﺎل ﺻﻼﺣﯿﺖ، ﺑﺎﯾﺪ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع دﻋﻮا و دادﮔﺎه اﯾﺮان وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ، ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﻗﻮاﻋﺪ ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ دادﮔﺎه ﻫﺎی اﯾﺮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﻌﺎرض ﻗﻮاﻧﯿﻦ در ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻞ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.
خلاصه ماشینی:
زمینه ها و قلمرو صلاحیت دعوی حقوق بین الملل خصوصی در راستای اجرای احکام خارجی رسول مقصودپور 1 ، حسین رحمانی 2 ، ناصر ترابی 3 1 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد(نویسنده مسئول) 2 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامي واحد تربت حیدریه 3 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد واحد تربت حیدریه چکیده قانون مدنی در ماده 971 در خصوص تعیین صلاحیت دادگاه های داخلی، برای رسیدگی به دعاوی بین المللی و نیز آیین دادرسی قابل اجرا در این دعاوی، متضمن این قاعده است که دعاوی از حیث صلاحیت محاکم و قوانین راجع به اصول محاکمات تابع قانون محلی است که در آنجا اقامه می شود.
قانونگذار در حقوق بین الملل خصوصی ، برای تعیین صلاحیت دادگاه های داخلی ، در مورد دعاوی بین المللی ، در ماده 971 قانون مدنی مقرر می دارد : « دعاوی از حیث صلاحیت محاکم و قوانین راجع به اصول محاکمات تابع قانون محلی خواهد بود که در آنجا اقامه می شود .
این ماده ، به این معناست که قانونگذار جهت تعیین صلاحیت دادگاه های داخلی برای رسیدگی و حل و فصل دعاوی دارای وصف بین المللی که اصولاً به دو یا چند کشور مرتبط هستند ، تنها قانون کشور ایران را ملاک قرار داده است ( سلجوقی ، 1386 : 2/471 ) .
با توجه به قاعده منعکس در ماده 971 قانون مدنی ، اگر دعوا در دادگاه ایران - Council Regulation (EC)No 44/2001 of 22 December 2000 on Jurisdiction and the Recognition and Enforcement of Judments in Civil and Commericial Matteers - Exclusive jurisdiction - Hague Convention on Choice of Court Agrement June 30 ,2005, available at : Http : // www.