چکیده:
نرخ سود بانکی از مهمترین متغیرهای کلان در اقتصاد هر کشور است. هدف از مقاله حاضر یافتن ارتباط میان نرخ سود تسهیلات بانکی و سه متغیر اصلی بازار پول (نرخ سود سپرده، نرخ تورم و ریسک اعتباری بانکها) است. در این مقاله با استفاده از مدل سیستم معادلات همزمان و با بهرهگیری از روش حداقل مربعات سه مرحلهای، چهار معادله نرخ سود تسهیلات، نرخ سود سپردهها، نرخ تورم و ریسک اعتباری تخمین زده شدند. نتایج نشان میدهد که در طی سالهای 1365-1396 در اقتصاد ایران نرخ سود تسهیلات با نرخ سود سپردهها که از مهمترین متغیرهای بانکی است دارای ارتباط مثبت و معناداری است. به طوری که با افزایش نرخ سود سپردهها، نرخ سود تسهیلات نیز افزایش مییابد. همچنین مشخص شد که نرخ سود تسهیلات با نرخ تورم دارای رابطه منفی و معناداری است که بیانگر این قضیه است که با افزایش تورم نرخ سود تسهیلات کاهش مییابد، چون در ایران نرخ سود به صورت دستوری تعیین میشود این نتیجه دور از انتظار نیست. نرخ سود تسهیلات و ریسک اعتباری نیز دارای رابطه مثبت و معناداری هستند که نشاندهنده آن است که وقتی نرخ سود تسهیلات افزایش مییابد احتمال عدم پرداخت توسط قرضگیرندگان نیز افزایش مییابد. همچنین نرخ تورم با حجم نقدینگی و نرخ ارز دارای رابطه مثبت است که با واقعیت سازگار است.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله با استفاده از مدل سيستم معادلات هم زمان و با بهره گيري از روش حـداقل مربعـات سـه مرحله اي، چهار معادله نرخ سود تسهيلات ، نرخ سود سپرده ها، نرخ تورم و ريسک اعتباري تخمين زده شدند.
همچنين مشخص شد که نرخ سود تسهيلات با نرخ تورم داراي رابطه منفي و معناداري است که بيانگر اين قضيه است که با افزايش تورم نـرخ سـود تسـهيلات کاهش مييابد، چون در ايران نرخ سود به صورت دستوري تعيين ميشود اين نتيجه دور از انتظـار نيسـت .
سهيلي و خديوي (١٣٩١) در پايان نامه اي با عنوان ارتباط متقابل بين سود تسهيلات بانکي و نرخ تورم در ايران با استفاده از داده هاي دوره زماني ١٣٥٣-١٣٩٠ به اين نتيجه دست يافتند کـه در ايـران همانند اغلب کشورها تغييرات نرخ تورم در بلندمدت ميتواند نرخ سود اسمي تسـهيلات را توضـيح دهد.
نظريان و حمزه اي (١٣٩٣) در پايان نامه اي با عنوان تأثير سياست هاي پولي بر تسـهيلات اعطـايي بانـک هـا بـر اسـاس سـودآوري بانـک هـا، بـا اسـتفاده از روش OLS و گشـتاورهاي تعمـيم يافتـه و به کارگيري اطلاعات اقتصادي کشور شامل نرخ واقعـي ارز و ميـزان تسـهيلات اعطـايي بانـک هـا و مؤسسات اعتباري طي سال هاي ١٣٦٧-١٣٩٠ نتايج حاصل از تخمين نشان مي دهد که مقدار مثبـت و معناداري براي ضريب متغير سـودآوري بانـک هـا و وجـود رابطـه مثبـت بـراي انـدازه گيـري بانـک ، شاخص شرايط پولي و نرخ رشد اقتصادي و رابطه منفي براي متغيرهاي دارايي، نقـدينگي و سـرمايه بانک ها وجود دارد.