چکیده:
سهم مالیات از درآمدهای عمومی، هزینه مالیاتستانی و ساختار سیستم مالیاتی در میان کشورها متفاوت است. این مهم به تفاوت در شاخصهای توسعهای چون تولید ناخالص سرانه، ساختار اقتصاد و عوامل خارجی، شفافیت، فرهنگ، ثبات سیاسی، تورم و سطح توسعه کشورها نسبت داده میشود. در این مطالعه ابتدا به بررسی شاخصهای مهم و مؤثر بر درآمدهای مالیاتی استان لرستان پرداخته شده است. رشد درآمدهای مالیاتی استان از 31 درصد در سال 1392 به 8.5 درصد در سال 1397 کاهش یافته و سهم درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم استان به ترتیب 62 و 38 درصد بوده است. همچنین درآمد مالیاتی سرانه استان لرستان در سال 1396 برابر 1.9 میلیون ریال است که در مقایسه با سایر استانها بسیار ناچیز است و در رتبه 28 ام قرار دارد. بهعلاوه بررسی میزان عملکرد وصول درآمدهای مالیاتی استان نشان میدهد، به طور متوسط طی 8 سال اخیر (1397-1390) برای دریافت هر 1000 ریال درآمد مالیاتی در استان به میزان 64 ریال هزینه شده است. در ادامه، مدل تأثیر شاخصهای توسعه بر درآمدهای مالیاتی استانهای کشور طی دوره 1394-1390 با استفاده از روش دادههای ترکیبی (Panel) تخمین زده شده است. بر اساس نتایج بهدستآمده، افزایش درآمد سرانه بر نسبت مالیات مستقیم به تولید ناخالص داخلی تأثیر منفی، اما بر نسبت مالیات غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت و معناداری دارد. تأثیر نسبت تملک داراییهای سرمایهای به کل اعتبارات بر نسبت مالیات مستقیم، منفی و بر نسبت مالیات غیرمستقیم، مثبت است. همچنین نرخ تورم و بیکاری بر مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم اثر منفی داشته است. جمعیت نیز بر هر دو درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم اثر مثبت دارد. ضریب جینی اثر معناداری بر درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم نداشته است.
خلاصه ماشینی:
در ادامه ، مدل تأثير شاخص هاي توسعه بر درآمدهاي مالياتي استان هاي کشور طي دوره ١٣٩٤-١٣٩٠ با استفاده از روش داده هاي ترکيبي (Panel) تخمين زده شده است .
Torgler (2012) ابونوري و زيوري (١٣٩٣) در مقاله اي با عنوان «تـأثير درآمـدهاي ماليـاتي بـر رشـد اقتصـادي و توزيع درآمد» با استفاده از روش OLS و GMM به اين نتايج دست يافتنـد کـه افـزايش درآمـدهاي مالياتي رابطه مستقيم و مثبت با رشد اقتصادي دارد و بـا افـزايش درآمـدهاي ماليـاتي ضـريب جينـي افزايش مييابد.
کريمي و دورباش (١٣٩٧) در مقاله اي با عنوان «بررسي تأثير ماليات هاي مستقيم و غيرمستقيم بر توزيع درآمد» در دوره زماني ١٣٩٤-١٣٨٥ با استفاده از روش گشتاورهاي تعميم يافته بـه ايـن نتيجـه دست يافتند که ماليات هاي مستقيم با ضريب جيني رابطه مثبت و ماليات هـاي غيرمسـتقيم بـا ضـريب جيني رابطه منفي دارد.
در غير اين صورت با مصرف هرچه بيشتر درآمدهاي مالياتي بـر روي هزينـه هـاي جاري مصرفي، ممکن است به دليل افزايش نرخ هاي تورمي، الزاما بهبود توزيع درآمد حاصل نشود.
٧. نتيجه گيري اين مطالعه با هدف بررسي نقش متغيرهاي توسعه اي بـر درآمـدهاي ماليـاتي اسـتان هـاي کشـور طـي سال هاي ١٣٩٠ تا ١٣٩٤ و همچنين بررسي کارايي مالياتي و محاسـبه هزينـه ماليـات سـتاني در اسـتان لرستان انجام گرفت .
بررسي ميزان عملکرد وصول درآمدهاي مالياتي استان لرستان نشان داد، به طـور متوسـط طـي ٨ سال اخير (١٣٩٧-١٣٩٠) براي دريافت هر ١٠٠٠ ريال درآمـد ماليـاتي لرسـتان ٦٤ ريـال هزينـه شـده است .