چکیده:
در این تحقیق شش سفرنامه مهم دوره صفوی با هدف بررسی نظریه آنها در مورد هنرهای دستی این عصر تنظیم گشته است. رونق و شکوفایی فرهنگ و هنر در عهد صفویه تنها نه به خاطر وجود دانشمندان و متفکران و هنرمندان برجسته بود، بلکه وجود شاهان و حاکمان هنرمند و هنردوست و تشویق آنان و ایجاد فضای مناسب سیاسی جهت رفت و آمد هنرمندان و شاعران و نویسندگان به دیگر کشورهای فرهنگی و ارتباط و مبادله افکار و هنرها با هنرمندان کشورهای دیگر، زمینه مناسبی برای شکوفایی و رونق فرهنگی ایران عهد صفویه گردید. بر اثر همین رفت و آمدها و تبادلات سیاحان که به این کشور میآمدند تجربیات و دیدههای خود را نگاشته و به نام سفرنامه آنها را معرفی کردهاند و سفرنامههایی که در دورهی صفویه از سوی افراد برجسته نگاشته شدهاند، مهمترین منابع در زمینهی پژوهش دربارهی عصر صفوی به شمار میروند. ازاینرو در ابتدای امر به معرفی مختصری از سفرنامهها پرداختیم و پس از مطالعه کامل آنها به تحلیل موارد اشاره شده از هنر دستی ایرانیان که بهصورت جزئی و مختصر بوده پرداختیم. در هیچکدام از آنها بهصورت مستقیم به هنر دستی ایرانیان تاکید نشده و در همه آنها سیاحان از دیدههای آنی خود از هنرهای ایرانیان صحبت کردهاند و در اکثریت موارد این هنر را چشمگیر وبی نظیر خواندهاند.
خلاصه ماشینی:
وی اولین جهانگردی بود که به دومین هرم مصر وارد شد وشاید اولین کسی بود که سنگ نوشته های تخت جمشید را برای جهان غرب تشریح کرد وآثاری با خطوط آسوری را با خود به جهان غرب برد" (دلاواله، 1348، 18) "دلاواله چنانكه خود مي گويد از مسافرت به ايران دو هدف داشت: يكي اينكه در يك لشكركشي نظامي عليه تركهاي عثماني شركت كند و تا سر حد امكان انتقام بد رفتاري هايي را كه آنان نسبت به مسيحيان روا مي داشتند بگيرد و ديگر اينكه اسبابي فراهم سازد تا مسيحيان مقيم عثماني كه در وضع بدي بسر مي بردند به ايران كه نسبت به اتباع مسيحي خود در كمال مهرباني و رافت رفتار مي كرد مهاجرت كنند و در واقع رفتار خوب شاه عباس با مسيحيان و آزادي كاملي كه به آنان در اجراي مراسم مذهبي شان مي داد چنان اين جهانگرد ايتاليايي را تحت تاثير قرار داد كه همه جا به تعريف و تمجيد شاه ايران مي پردازد و از شاهزادگان كشورهاي غربي كه عليرغم همكيشي و همخوني نسبت به آزار و شكنجه مسيحيان عثماني بي اعتنا هستند انتقاد مي كند و در اين راه آنقدر تند مي رود كه سانسور و قت در موقع چاپ كتاب مانع از انتشار آن قسمت از نامه ها مي شود" (دلاواله، 1370، 14) سفر نامه سانسون "سانسون، از اعضای هیأت مبلّغان مسیحی در ایران بوده که در ۱۶۸۳ میلادی مطابق با ۱۰۹۵ هجری قمری به ایران مأمور شده و معاصر شاه سلیمان صفوی بوده است.