چکیده:
هر انسانی دارای نیازهای سه گانه فردی، جمعی و تمدنی است. این دسته بندی ازآنجا
صورت گرفته که برخی کارهای انسان، باهدف پاسخگویی به نیازهای جسمی، روحی و
روانیاش انجام میپذیرد؛ مانند: چگونگی نظافت و غذا خوردن شخصی؛ برخی دیگر بر
اساس روابط اجتماعی او باهم نوعان، محیطزیست و نیروهای مثبت و منفی عالم
هستی و اداره کنندگان و مدیران جامعه بشری به وجود میآید که از این دسته، به
نیازهای اجتماعی یاد میشود. دسته سوم از نیازهای او که در زندگیاش اثرگذار است،
ساختارها و سیستمهایی است که براثر حرکت برآیندی و جمعی انسان در اداره عالم
هستی، به وجود میآید. این ساختارها میتوانند به صورت خودآگاه تعریف شوند و یا
به طور ناخودآگاه براثر حرکت برآیندی اجتماعی، به وجود آیند. تعریفی که از تمدن
قرآنی میتوان ارائه داد، بدین بیان است: شبکه، پایدار ساختارها و سیستمهای
معرفتی، قانونی، فرهنگی و هنری، زندگی در مقیاس حرکت جمعی که به دنبال
پاسخگویی رو به رشد، به هرم نیازهای سه گانه قرآنی، تکتک انسانها در ضمن
اجتماع است.
خلاصه ماشینی:
در بالا تعاريفي که از تمدن توسط برخي پژوهشگران ارائه شده را نقل و به زعم خود نقد نيز کرديم ، با توجه به اين نقاديها بهتر است تعريفي که خود با استفاده از دو آيه قرآن از تمدن داريم و ميپنداريم از آن ها کم اشکال تر است را بياوريم ، در قرآن کريم آمده است : « افلم يسيروا في الارض فينظروا کيف کان عاقبه الذين من قبلهم کانوا اکثر منهم و أشد قوه و اثارا في الارض فما اغني عنهم ما کانوا يکسبون * فلما جاءتهم رسلهم بالبينات فرحوا بما عندهم من العلم و حاق بهم ما کانوا به يستهزءون » آيا در زمين سير نکردند تا ببينند فرجام کساني که پيش از آنان بودند چه شد؟ آن ها زيادتر در روي زمين ، نيرومندتر و پراثرتر بودند، ولي آنچه به دست آورده بودند بي نيازشان نکرد؛ و چون پيامبرانشان دلايل آشکار برايشان آوردند، به دانشي که نزدشان بود باليدند و آنچه به ريشخند مي گرفتند آن ها را فرا گرفت .
به عبارتي ميتوان شهر، روستا، کشور و هم چنين هر آنچه بر اساس حرکت جمعي انسان به وجود ميآيد که عبارت اند از ساختارها و سيستم هاي اداره کننده زندگي، ازجمله مصاديق قريه برشمرد؛ ازاين رو در طي يک فرآيند اصولي، لفظ قريه را بر سيستم ها که نقطه اصلي در ساخت يک تمدن ميباشد، ميتوان تطبيق داد و شاخص هاي امنيت و رزق را که در آيه براي قريه ذکرشده است ، براي سيستم هاي تمدن بيان نمود.