چکیده:
در طول تاریخ علم اقتصاد از لحاظ نظری سه سؤال مبنایی و مرتبط با یکدیگر در حوزه پول وجود داشته است که هر نظریه پولی سعی کرده پاسخهای مناسب برای آنها ارائه کند. این سه سؤال عبارتند از: 1- پول چیست؟- 2- منشأ پول چیست ؟- 3- پول چگونه ارزش بدست میآورد یا آن را از دست میدهد؟ در اقتصاد متعارف دو مکتب پولی: متالیسمها و چارتالیسمها ، سعی کردهاند با مبانی و اصول نظری خویش به این سؤالات پاسخ دهند. در این مقاله سعی شده است که با احصاء و تبیین اصول و چارچوب عام نظام پولی اسلامی از منظر اقتصاد اسلامی در یک نظم منسجم به هر 3 سؤال پاسخ داده شود. به این منظور ابتدا با استفاده از روشهای معتبر فقهی اعم از فقه معاملات و فقه نظام، اصول و چارچوب کلان نظام پولی اسلام تبیین شده و سپس با توجه به آنها به سؤالات مذکور پاسخ داده شده است.نتایج تحقیق نشان میدهد که در نظام پولی اسلامی اولاً) هرآنچه که بتواند وظایف پول را ایفا کند و از نظر مردم (عرف) مورد قبول واقع شود، میتواند نقش پول را در نظام اقتصادی ایفا نماید ولی حکومت اسلامی حسب وظیفه و جایگاهی که دارد، در صورت انحراف مصادیق پول از شروط و موازین شرعی، تأیید و اعتبار خویش را از پول الغا مینماید. ثانیاً) در خصوص ارزش پول، باید گفت که اساساً در نظر اسلام پول یا باید ارزش ذاتی داشته باشد و مانند پولهای کالایی و یا مسکوکات فلزی باشد و یا اگر امر اعتباری بود حتماً می-بایست در عالم واقع ما به ازایی ارزشمند داشته باشد تا اعتبار معتبر شناخته شود و اعتبار کردن بدون ما به ازاء در اسلام مورد قبول نیست.
Throughout the history of economics, there have been theoretically three fundamental and interrelated questions in the field of money that each monetary theory has tried to provide appropriate answers to. These three questions are: 1- What is money? - 2- What is the source of money or how does it enter society? - 3- How does money gain or lose value? In conventional economics, the two branches and the monetary school: the metallurgists and the Charta, have tried to answer these questions with their theoretical foundations. In this article, we have tried to answer these questions from the perspective of Islamic economics by using the principles, principles and macro framework of the Islamic monetary system. For this purpose, first, using valid jurisprudential methods, including transactional jurisprudence and systemic jurisprudence based on the framework of Islamic economics, the principles, principles and macro framework of the Islamic monetary system are explained and then the above questions are answered according to them. Is.The results of research show that in the Islamic monetary system, firstly, anything that can fulfill the functions of money and is accepted by the people canplay the role of money in the economic system, but the Islamic government in terms of duty and His position is that in case of deviations of the instances of money from the conditions and norms of Sharia, he will revoke his approval and validity from money. Secondly, regarding the value of money, it should be said that money must either have intrinsic value or be in exchange for value in the real world in order to comply with the principles and foundations of the monetary system and can be used as a transaction.
خلاصه ماشینی:
نتایج تحقیق نشان میدهد که در نظام پولی اسلامی، اولاً هرآنچه که بتواند وظایف پول را ایفا کند و از نظر مردم (عرف ) مورد قبول واقع شود، میتواند نقش پول را در نظام اقتصادی ایفا نماید ولی حکومت اسلامی حسب وظیفه و جایگاهی که دارد، در صورت انحراف مصادیق پول از شروط و موازین شرعی، تأیید و اعتبار خویش را از پول الغا مینماید؛ ثانیاً در خصوص ارزش پول ، باید گفت که پول یا باید ارزش ذاتی داشته یا مابه ازاء ارزشمندی در عالم واقع داشته باشد تا با اصول و مبانی نظام پولی تطابق داشته و بتواند در مقام مبادلات و معاملات مورد استفاده قرار گیرد.
به غیراز سه تحقیق فوق که به برخی از اصول و مبانی نظام پولی پرداخته اند و برخی سؤالات را تلویحاً پاسخ داده اند، سایر تحقیقات فقط به یکی از وجوه و سؤالات مرتبط پرداخته که در زیر به صورت اجمالی به آنها اشاره میشود: سبحانی و درودیان (١٣٩٤) در مقاله ای با عنوان «ارزیابی انتقادی رویکردهای موجود در هستی شناسی پول ؛ ارائه تفسیری بدیل »، به هستیشناسی و ماهیت پول پرداخته و در تحقیق دیگر (١٣٩٥) به سؤال سوم (یعنی چگونگی خلق پول و توجیه پذیری آن در نظام بانکداری اسلامی) پرداخته اند.
لذا تبیین موازین شرعی و معیارها یکی از وظایف معصومین به عنوان حاکم بوده است و در تبیین سازوکار ارتباط بین اجزا و عناصر نظام پولی اسلام باید به این اصول و موازین خاص در مورد پدیده پول توجه ویژه کرد که در بخش بعدی به آنها اشاره میشود.