چکیده:
عنایت انبیاء (ع) به دعا و اصرار بر آن در همه حال حاکی از جایگاه و اهمیت آن در ادیان توحیدی میباشد. وقتی دعوتگران به معنویت، خود این اندازه به دعا میپردازند و از آن مدد میطلبند، سزاوار است که در مفهوم و گستره پیامدهای معنوی نیایش، تامل بیشتری داشته باشیم؛ چرا که پیامبران به دلیل نزدیک بودن به منبع لایزال وحی، این بصیرت را به دست آوردهاند که دعا در میان اسباب تقرب و تکامل، جایگاهی ویژه دارد. پرسش اساسی در این تحقیق این است که بر اساس آیات قرآن، پیامبران در ادعیه خود چه خواستههایی از خداوند متعال داشتهاند؟ و در ساختار این ادعیه چه تفاوتها وشباهتهایی وجود دارد؟. در این پژوهه تلاش شده است با بهرهگیری از روش توصیفی و با مطالعه اسنادی و تحلیل دادهها از روش تحلیل محتوا به بررسی ادعیه پیامبران در قرآن پرداخته شود، تا با فهم آن بتوانیم از روش انبیاء در مسیر بندگی و رسیدن به کمال نهایی الگوبرداری نماییم. بررسیها حاکی از آن است که در قرآن کریم ادعیه 12تن از انبیاء ذکر شده است. انبیاء برای بیان ادعیه خود از روش مستقیم و غیر مستقیم و به صورت ایجابی و سلبی استفاده نمودند. بیشترین ادعیه در قرآن به حضرت نوح و حضرت موسی اختصاص داده شده است. طلب غفران و هدایت، موضوعی بود که در همه ادعیه تکرار شده است. رعایت ادب و تواضع در ادعیه تمامی انبیاء دیده میشود. برخی از انبیاء مانند حضرت ایوب، حضرت عیسی، حضرت موسی، حضرت یوسف و حضرت ابراهیم در دعاهای خود به برخی از خصوصیات الهی مانند غفور، سمیع، علیم و... اشاره نمودند. حضرت ابراهیم تنها پیامبری بود که در ادعیه خود برای حضرت محمد دعا نمود و قبل از بیان خواسته خویش به ستایش الهی پرداخت. تنها دعایی که خداوند آن را به انبیاء آموزش داد مربوط به حضرت محمد (ص) بود و آن تقاضای فزونی علم بود.
خلاصه ماشینی:
این دعا در قالب رابطه انسان با خدا و با ندا «رب» بیان شده است که نشان دهنده اهمیت جلب رضایت الهی انبیاء میباشد و هر سه سورهای که اشاره به ادعیه ایشان کرده جزء سور مکی میباشد.
حضرت این دعا را در قالب رابطه انسان با خدا و با ندا «رب» بیان نمود و در آخر دعا صفت غفور و رحیم بودن خداوند را بیان کرد که خود آموزشی برای بیان دعا و نشان از ادب و تواضع ایشان میباشد.
بررسی 43 کریمه فوق حاکی از این است که از میان انبیایی که در قرآن نام آنان ذکر شده است، فقط هشت نفر از آنان (موسی (ع) ، نوح (ع) ، ابراهیم (ع) ، زکریا (ع) ، سلیمان (ع) ، یوسف (ع) ، عیسی (ع) و شعیب (ع)) برای بیان ادعیه خود از روش مستقیم ایجابی استفاده نمودند.
حضرت نوح در این دعا از ندا «رب» استفاده نموده و به رابطه انسان با خدا و انسان با انسان اشاره کرده است و بعد از تقاضای عذاب، برای نجات خود و پیروانش دعا کرد.
حضرت ادعیه خود را در قالب رابطه انسان با خدا و با ندا «رب» بیان میکند و دعا حاکی از کمال ادب و تواضع ایشان میباشد و در سور مکی گنجانده شده است.
برسی 34 آیه فوق حاکی از این است که از میان انبیایی که در قرآن نام آنان ذکر شده است، فقط نه نفر از آنان (موسی (ع) ، نوح (ع) ، ابراهیم (ع) ، زکریا (ع) ، آدم (ع) ، یونس(ع) ، عیسی (ع)، ایوب (ع) و محمد (ع)) برای بیان ادعیه خود از روش غیرمستقیم ایجابی استفاده نمودند.