چکیده:
بحث تناسب آیات و سور قرآن، از دیرباز مورد توجه علمای علوم قرآنی قرار گرفته، به مرور زمان از محدوده ارتباط آیات فراتر رفته، به غرض سوره اطلاق گردید. یعنی هر سوره داراى یک جامعیت واحد است که در انسجام آیات نقش دارد. برای نیل به غرض اصلی سوره، روشهای مختلفی ارائه شدهاست، پژوهش حاضر بر آن است تا افزون بر بررسی عناصر برونمتنی، با تحلیل واژگان پربسامد از طریق همنشینی و بررسی سیاق که از عناصر درونمتنی هستند، با روش توصیفی - تحلیلی به کشف غرض سوره فتح بپردازد، چراکه تأکید فراوان در بهکارگیری یک واژه و مشتقات آن در یک متن، نشانگر اهمیت و نقش اساسی مفهوم آن کلمه در متن است. با مشخص کردن واژگان پر بسامد سوره شامل «الله، فتح، سکینه و مخلّفون» و بررسی همنشینهایشان و سایر عناصر مذکور، غرض سوره فتح چنین مشخص گردید: صلح نیز مانند جنگ هدف برای مسلمانان نیست، بلکه وسیلهای برای رسیدن به آرمانهای مکتبی است که شرایط مکانی و زمانی آنرا مشخص میکند که در این پیروزی باور قلبی به خداوند و تأییدات الهی، اطاعت از خدا و رسولش نقش کلیدی دارد، به بیان دیگر، غرض سوره نشان دادن راهبردهای کلیدی جهت اعتلای دین اسلام با محوریت صلح است.
The issue of appropriateness between verses and surahs of the Qur'an has long been considered by commentators, and has been referred to the purpose of the surah. That is, each surah has a single comprehensiveness that plays a role in the coherence and coherence of the verses. In order to achieve the main purpose of the surah, various methods have been proposed, so the present study intends, , by analyzing high-frequency words through accompaniment and examining the context that are intra-textual elements. Use descriptive-analytical method to discover the purpose of Surah Al-Fath,. By specifying the most frequent words of the surah, which include "Allah, Fath, Sakina and Mokhallafoon" and examining their companions and other mentioned elements, it became clear that the purpose of the surah is that peace is not like the target war for Muslims, but the means It is a way to achieve the ideals of the school, which are determined by the spatial and temporal conditions. In this victory, heartfelt belief in God and divine affirmations, obedience to God and His Messenger play a key role, in other words, the purpose of Surah Giving key strategies for the promotion of Islam is centered on peace.
خلاصه ماشینی:
بـراي نيل به غرض سوره روش هاي مختلفي ارائه شده است ، لذا پژوهش حاضـر بـر آن اسـت تـا افزون بر بررسي عناصر برون متني، با تحليل واژگان پربسامد از طريـق همنشـيني و بررسـي سياق ، با روش توصيفي - تحليلي به کشف غـرض سـوره فـتح بپـردازد، چراکـه تأکيـد در به کارگيري يـک واژه در مـتن ، نشـانگر نقـش اساسـي مفهـوم آن کلمـه در مـتن اسـت .
بـا مشخص کردن واژگان پر بسامد سوره که شامل «الله ، فـتح ، سـکينه و مخلفـون » مـيباشـد و بررسي همنشين هايشان و ساير عناصر مذکور، مشخص گرديد غرض سوره فـتح آن اسـت که صلح نيز مانند جنگ هدف براي مسـلمانان نيسـت ، بلکـه وسـيله اي بـراي رسـيدن بـه آرمان هاي مکتبي است که شرايط مکاني و زماني آن را مشخص ميکند که در ايـن پيـروزي باور قلبي بـه خداونـد و تأييـدات الهـي، اطاعـت از خـدا و رسـولش نقـش کليـدي دارد، به بيان ديگر، غرض سـوره نشـان دادن راهبردهـاي کليـدي جهـت اعـتلاي ديـن اسـلام بـا محوريت صلح است .
٢. عناصر برون متني سوره سوره فتح شامل ٢٩ آيه است که در سال ششم (ابن جوزي ، ١٤١٢ق ، ج ٣، ص : ٢٧٠) بعـد از هجـرت رسـول الله (ص ) (واحـدي ، ١٤١١ق ، ص : ٣٩٨) در راه بـين مکـه و مدينـه ، هنگـام بازگشت از حديبيه (شـرف الـدين ، ١٤٢٠ق ، ج ٨، ص : ١٩٣) و در شـأن حديبيـه نـازل شـده (عنايۀ، ١٤١١ق ، ص : ٣٥٠) و سبب نزول آن خواب رسول الله (ص ) دربـاره امـر خداونـد بـه دخـول بـه مسـجدالحـرام و طـواف همـراه بـا مسـلمانان و وقـايع پـس از آن بـوده اسـت (قمي، ١٣٦٧ش ، ج ٢، ص : ٣١٠).