چکیده:
زمینه و هدف: در سالهای گذشته داستانهای ترجمه ای نسبت به داستانهای تالیفی کودکان در کشور همواره در جذب مخاطب موفقتر بوده اند. بخشی از این موضوع ناشی از عواملی است که به ساختار محتوایی داستان برمیگردد. شخصیت و شخصیتپردازی یکی از عناصر مهم در ساختار روایی داستان کودک و نوجوان است. در هر داستان، کاراکتر حالت پایدار نخستین را دگرگون میکند و مدار داستانی را بوجود میآورد. این پژوهش به مقایسه عنصر شخصیت و شخصیتپردازی از دیدگاه ماریا نیکولایوا در داستانهای تالیفی و ترجمه ای گروه سنی ب و ج، و بررسی تطبیقی ویژگیهای مسبب جلب مخاطب در این داستانها میپردازد تا علت اقبال به داستانهای ترجمه ای در مقایسه با داستانهای تالیفی در جذب مخاطب را از این منظر دریابد.
روش مطالعه: در این پژوهش تحلیلی-تفسیری با رویکرد اثباتگر (کمّی)، عناصر مختلف کاراکترسازی و شخصیتپردازی در یکایک نمونه ها مورد مشاهده قرار گرفته است. داده ها ابتدا به روش اسنادی و کتابخانه ای، از مطالعه و استخراج مجموعه ای از ویژگیهای شخصیت و شخصیتپردازی داستانهای پنجاه جلد کتاب (30 جلد ترجمه ای و 20 جلد تالیفی) از پرفروشترین کتابهای داستان کودک و نوجوان منتشرشده در بازه زمانی سالهای 95-85 گردآوری و طبقه بندی شد. آنگاه با بدستآوردن مقدار عددی متغیرهای بررسیشده در شخصیت و شخصیتپردازی، تحلیل محتوای کیفی بر پایه نظریه ماریا نیکولایوا صورت گرفت.
یافته ها: یافته ها نشان میدهد که در هر دو نوع داستان، بیشتر کاراکترهای اصلی از نوع انسانی بوده و نسبت کاراکترهای اصلی از نوع انسانی در داستانهای ترجمه ای به تالیفی 90 درصد به 35 درصد بوده است. از میان کاراکترهای اصلی انسانی از نوع کودک نسبت داستانهای ترجمه ای به تالیفی 5-81 درصد به 5-54 درصد کاراکترهای اصلی بوده است. در 50 داستان بررسیشده تالیفی و ترجمه ای، بیشترین درصد به شخصیتهای خاکستری، پویا و تکبعدی اختصاص یافته و نسبت شخصیتهای خاکستری ترجمه ای به تالیفی 42 درصد به 18 درصد، شخصیتهای پویای ترجمه ای به تالیفی 46 درصد به 26درصد و نسبت شخصیتهای تکبعدی ترجمه ای به تالیفی 36 درصد به 28 درصد بوده است. شخصیتهای کاراکترها در هر دو نوع ساده، برونگرا و فاقد انگیزه های پیچیده و از عناصر باورپذیری برخوردار بوده اند. بیشتر داستانهای ترجمه ای شخصیتپردازی تلفیقی داشته و در تالیفیها روش شخصیتپردازی غیرمستقیم و روش تلفیقی به یک اندازه بوده است. در هر دو داستان، شخصیتپردازی بیرونی بیش از شخصیتپردازی درونی مورد توجه قرار گرفته و از میان ابزارهای مختلف برای شخصیتپردازی از سه ابزار کنش، گفتار و آشناییزدایی) استفاده بیشتری شده است.
نتیجه گیری: یافته های حاصل از تطبیق نتایج نشان میدهند که کتابهای داستانی ترجمه ای نسبت به کتابهای تالیفی، بسبب رعایت بیشتر عوامل موثر در انتخاب کاراکتر و شخصیتپردازی بعنوان بخشی از اسباب گرایش کودکان و نوجوانان، در جذب مخاطبان خود موفقتر بوده اند.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: In recent years, translated stories have always been
more successful in attracting audiences than stories written by children in the country. Part
of this is due to factors that go back to the content structure of the story. Character and
characterization are crucial elements in the narrative structure of the children's literature.
As a matter of fact, it is the fictional character which modifies the stable initial status of
the story and builds up its axis. This paper investigates the character and characterization,
comparatively in the Authored and Translated Stories for B and C Age Levels, to analyze
their features in order to evaluate which one has been more successful to allure the
addressees based on the viewpoint of Maria Nikolajeva.
METHODOLOGY: The relevant data in this analytical-interpretive research together with a
quantitative approach have been collected and classified through extracting the features
of character and characterization in every single story of 50 best- seller Persian stories (30
translated volumes and 20 authored volumes) published during the years 1385 to 1395.
After obtaining the numerical values of variables relevant to the matter, qualitative
analysis has been performed according to Maria Nikolajeva's theory.
FINDINGS: The findings show that human characters are mainly used in the both of these
stories. The ratio of main human characters in the translated stories to the authored ones
is 90 to 35 percent. Inside the main human characters, the proportion of the children
characters in the translated books to the authored ones is 81/5 to 54/5 percent. In both of
the mentioned stories, a high percentage of the characters are gray, dynamic and onedimensional.
The ratio of gray characters in the translated stories to the authored ones is
42 to 18 percent, the ratio of dynamic characters in the translated to the authored stories
46 to 26 percent, and the ratio of one-dimensional characters in the translated stories to
the authored ones is 36 to 42. In both of these stories the characters are simple and
extroverted ones which lack intricate motivations but contain credible elements.
Characterization in the most of translated stories is integrated, while in the authored ones
implicit and integrated characters are used equally. In both of the mentioned stories
characterization is mainly explicit, and tools like performance, speech and
defamiliarization have been used as the relevant tools in character development .
CONCLUSION: The findings obtained from the comparison show that translated stories,
due to better and efficient character selection and characterization have been more
flourishing in attracting the addressees.
خلاصه ماشینی:
واکاوي تطبيقي شخصيت و شخصيت پردازي در داستانهاي تأليفي و ترجمه اي دهه هاي ٨٠ و ٩٠ گروه سني ب و ج براساس ديدگاه ماريا نيکولايوا آزاده لاريجاني ، فرشته مؤمني *، وجيهه ترکماني باراندوزي ، مريم شادمحمدي گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشکده ادبيات و علوم انساني، واحد چالوس ، دانشگاه آزاد اسلامي، چالوس ، ايران .
نتيجه گيري : يافته هاي حاصل از تطبيق نتايج نشان ميدهند که کتابهاي داستاني ترجمه اي نسبت به کتابهاي تأليفي، بسبب رعايت بيشتر عوامل مؤثر در انتخاب کاراکتر و شخصيت پردازي بعنوان بخشي از اسباب گرايش کودکان و نوجوانان ، در جذب مخاطبان خود موفقتر بوده اند.
A Comparative Analysis of Character and Characterization in the Authored and Translated Stories of the ٨٠s and ٩٠s for B and C Age Levels, Based on Maria Nikolajeva's Viewpoint A.
This paper investigates the character and characterization, comparatively in the Authored and Translated Stories for B and C Age Levels, to analyze their features in order to evaluate which one has been more successful to allure the addressees based on the viewpoint of Maria Nikolajeva.
متغير شخصيت ايستا و پويا در ٥٠ داستان بررسيشده نظر به اينکه شخصيتهاي پويا افزون بر همزادپنداري، کودک را به تلاش براي اصلاح رفتارهاي نادرستش واميدارند، مشاهده ميشود که در اين مورد، داستانهاي ترجمه اي به نسبت داستانهاي تأليفي موفقتر بوده اند.
در هر دو نوع داستان (تأليفي و ترجمه اي) از ميان ابزارهاي مختلف براي شخصيت پردازي از اين سه ابزار (کنش ، گفتار و آشناييزدايي) استفادة بيشتري شده است .