چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی برخورد امام علی(ع) و حکومت آلبویه (شاخه بغداد) با مسیحیان است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد با اینکه مدت حکومت امام علی(ع) بسیار کم و کوتاه بود، اما حاصل و دستاوردهای فراوانی داشته و برگرفته از قرآن و سیره پیامبر اسلام(ص) بوده است. آلبویه با پیروی از شیوه حکومتی امام علی(ع) تلاش نمودند جوانب احتیاط را در برخورد با مسیحیان رعایت کنند و با آنها براساس آموزههای اسلامی چون برابری و برادری برخورد نمایند. هرچند این اقدام آنان مانند حکومت امام علی(ع) کامل نبود، اما میتوان نتیجه گرفت که اقدامات امام علی(ع) به عنوان یک الگوی مناسب برای مسلمانان در این زمان میتواند مورد استناد باشد. در دوره حکومت علوی و بویهای، رفتار مناسبی با توده مردم و مسیحیان صورت میگرفت. مسیحیان در رفاه نسبی بودند. وضع مسیحیان در جامعه بویهای شیعی مذهب، به مراتب، بهتر از وضع آنها در سایر جاها بود. حاکمان بویهای نهایت دقت، سعی و کوشش را مینمودند تا اقلیتهای دینی و مخصوصاً مسیحیان در قلمرو آنان در رفاه باشند. اتخاذ چنین سیاستی باعث شد در دستگاه بویهای، شاهد حضور، همکاری و اشتغال مسیحیان باشیم که بهطبع آن رنسانس اسلامی پدید آمد. سیره بیشتر کارگزاران و حاکمان بویهای در تعامل با مسیحیان، به سیره علوی نزدیک بوده است.
The purpose of the present research is to study the approach of Imam ‘Ali (AS) and Al-e Bouyeh government (Baghdad Branch) to the Christians. The method of study is descriptive-analytical and the results showed that although the duration of Imam ‘Ali’s government was so short, it had abundant achievements and outcomings and it was derived from the Qur’an and Sirah of the Holy Prophet of Islam (PBUH). Following the governmental style of Imam ‘Ali (AS), Al-e Bouyeh attempted to observe cautious aspects in their encounter with the Christians and treated them according to the Islamic instructions such as equality and brotherhood. Although their measures were not as complete as the ones in Imam ‘Ali (AS)’s government, yet it can be concluded that the measures of Imam ‘Ali (AS) have been referenced as a suitable role model for the Muslims in that period. During the governments of ‘Alavi and Al-e Bouyeh, common people and the Christians were treated appropriately and they had relative welfare. The Christians’ condition in the Shi’ite Bouyeh society was by far better than their condition in other places. Bouyeh governors were observing the utmost accuracy and attempt so that religious minorities especially the Christians in their territory had welfare. Adoption of this policy caused the presence, cooperation, and employment of some Christians in the Bouyeh government and it led to Islamic Renaissance. The approach of many Bouyeh officials and governors to the Christians was similar to the method of the ‘Allavis.
خلاصه ماشینی:
بررسي تطبيقي برخورد امام علي (ع ) و 1 حکومت آل بويه (شاخه بغداد) با مسيحيان عباس رهبري دکتري، گروه معارف اسلامي، پرديس شهيد مدرس ، دانشگاه فرهنگيان ، کردستان ، ايران (نويسنده مسئول ).
٣. اهميت و ضرورت پژوهش در تاريخ اسلام ، الگويي که منطبق با اسلام ناب باشد را ميتوان در حکومت امام علي(ع ) و تعامل ايشان با اقليت هاي ديني يافت .
از جمله پژوهش هاي مرتبط در اين زمينه ميتوان به موارد زير اشاره کرد: مسيحي و حق پرست (۱۳۹۴)، مقايسه شيوه تعامل با اقليت هاي ديني در حکومت امام علي(ع ) و حاکمان صفوي؛ باراني و دهقاني (۱۳۹۳)، بررسي تطبيقي رواداري مذهبي حاکمان آل بويه و سلجوقيان در امور سياسي و حکومتي؛ شاکري (۱۳۸۶)، تساهل گري مذهبي آل بويه .
در زمان حکومت آل بويه ، مردم عراق و ايران پيرو دين اسلام بودند که اقليتي از مسيحيان نيز در آن مناطق حضور داشتند (ابن حوقل نصيبي، ۱۹۳۸م ، ج ۱، ص ۲۲۸).
فرصت دادن به ظهور انديشه هاي مختلف ، اين امکان را به وجود آورد تا اقليت هاي ديني در کنار مسلمانان در عرصه هاي علمي، فرهنگي، اقتصادي، سياسي و اجتماعي، زمينه هاي رشد را براي همه گروه ها، مذاهب و اديان به وجود آورد، به طوري که عصر زرين فرهنگ و تمدن اسلامي در دوره آل بويه تحقق يافت .