چکیده:
یکی از محورهای مهم در الگوی نظری دولت توسعهگرا به عنوان یکی از نظریههای مهم در حوزه مطالعات توسعه، فعالیت سازمانهای متولی توسعه یا آژانسهای راهبر در کشورهای مورد مطالعه است. نامگذاری وزارت صنعت، معدن و تجارت در ایران و نوع مأموریتهای محوله به این وزارتخانه در برنامههای توسعه حکایت از تلقی برنامهریزان توسعه در کشور از جایگاه این وزارتخانه به عنوان سازمان متولی توسعه صنعتی در ایران دارد. لیکن سوال تحقیق این است که بر اساس الگوی نظری آژانس راهبر در دولتهای توسعهگرا، الگوی سازمانی نهاد متولی توسعه در ایران چگونه است و به چه میزان با ویژگیهای وزارت صمت تطابق دارد. برای پاسخگویی به این سوال، از راهبرد پژوهش کیفی مبتنی بر دادههای متنی با روش مصاحبه نیمهساختاریافته و تحلیل محتوای کیفی دادهها استفاده شده است. ویژگیهای سازمان متولی توسعه در پنج محور رویکرد، حوزه فعالیت، ابزار سیاستی، مأموریت و ساختار سازمانی و منابع انسانی در این مقاله تبیین شده است. نتایج مقاله نشان می دهد در حوزههای رویکرد و تقسیم کار مهمترین چالشهای شناسایی شده قرار گرفتهاند و در حوزه ابزارها، مأموریت و ساختار سازمانی چالشها به صورت نسبی ظهور و بروز پیدا کرده است.
One of the important issues in the theoretical framework of the developmental state as one of the important theories in the field of development studies is the activity of the pilot agencies in the countries under study. The naming of the Ministry of Industry, Mining and Trade in Iran and the type of missions assigned to this ministry in the development plans indicate the perception of the development planners in the country about the position of this ministry as the pilot agency in Iran. But the research question is, based on the theoretical framework of the pilot agency in developmental states, what is the organizational model of the pilot agency in Iran and to what extent it matches the characteristics of the Ministry of Industry, Mines and Trade. To answer this question, a qualitative research strategy based on textual data with semi-structured interview method and qualitative data content analysis was used. The characteristics of the pilot agency are explained in this article in the five issues of approach, field of activity, policy tools, mission and organizational structure and human resources. The results of the article show that the most important identified challenges are in the areas of approach and division of work, and in the area of tools, mission and organizational structure, challenges have emerged relatively.
خلاصه ماشینی:
1 Pilot agency 2 Nodal agency 3 Coordinating agency 4 Lead agency 5 Ministry of International Trade and Industry 6 Economic Planning Board 7 Council for Economic Planning and Development با عنايت به نقش محوري وزارت صمت در راهبري و پيشبرد سياست صنعتي در ايران ، مطالعه موردي با محوريت اين وزارتخانه بعنوان کانديداي مهم نقش آفريني بعنوان آژانس راهبر دراين مقاله مورد توجه قرار گرفته است .
) براي تأمين نياز داخل محوريت رويکرد تأمين توسعه توليد داخل با هدف خودکفايي و کاهش وابستگي به خارج محافظه کاري و تداوم وضع موجود صنعت (خوراک ارزان ، استاندارد غيرموثر، حمايت هاي مالي دولتي) تمرکز بر انتهاي زنجيره ايده تا بازار انتزاع وظايف توليد و بازرگاني تقسيم کار عمودي و افقي واگذاري بخش هاي اولويت دار به ساير وزارتخانه ها تداخل وظايف بازرگاني با وزارت اقتصاد (گمرک و بورس ) تمرکز بر ابزارهاي سنتي (جريمه ، تصديگري و قيمت گذاري) ضعف در ابزارهاي سياستي فقدان ابزارهاي نوين (تنظيم گري، استاندارد) ابزارهاي اشتراکي و شورايي (ستاد تنظيم بازار، کميته ماده ١) تعارض در توسعه توليد داخل يا واردات تعارض در مأموريت هاي اصلي تعارض در بنگاه داري توسعه اي و ابزارهاي حکمراني تعارض در توسعه پايين دست عدم توازن تشکيلات و ساختار منابع انساني فقدان کارايي و انسجام سازماني عدم ثبات و تغييرات ساختاري ٤-١- محوريت رويکرد تأمين رويکرد توسعه اي غالب در وزارت صمت (وزارتخانه هاي صنايع و معادن و بازرگاني قبل از ادغام )، تأمين نياز کشور، خودکفايي، صرفه جويي ارزي و در بهترين حالت ، صادرات محصولات مازاد بوده است .