چکیده:
عقد مرابحه، قرارداد فروشی است که فروشنده به وسیلۀ آن، قیمت تمامشدۀ کالا، اعم از قیمت خرید، هزینههای حمل و نقل، نگهداری و سایر هزینههای مرتبط را به اطلاع مشتری میرساند، سپس با افزودن مبلغ یا درصدی به عنوان سود، به وی میفروشد، بیع مرابحه میتواند به صورت نقد یا نسیه منعقد شود و به طور معمول، نرخ سود نسیۀ آن بیشتر است. براساس این عقد، اوراق بهاداری با نام اوراق بهادار مرابحه طراحی شده است که همانند سایر اعمال حقوقی، حقوق و تعهدات و التزاماتی را برای اشخاص مرتبط با قراردادهای موجود در فرآیند انتشار اوراق مرابحه ایجاد مینماید. در این نوشته نویسندگان تلاش نمودهاند تا ضمن ارائه مختصری از فرآیند انحلال و تصفیه این قبیل اوراق، با بررسی انواع اوراق بهادار مرابحه موجود در قوانین و مقررات داخلی از جمله اوراق بهادار جهت خرید دارایی، تأمین نقدینگی، تشکیل سرمایه شرکتهای تجاری و رهنی، از جنبه فقهی و حقوقی مباحث را تحلیل نمایند.
Murabaha, is a contract by which the seller announces to the customer the final price of thegoods, including purchase price, transportation costs, maintenance costs and other information, then adds an ceryain amount or a percentage of the profit to it. Based on this contract, murabaha Sukuk is designed like any other legal and economic actions and has some rights, commitments and obligations between the contracting parties in the process of issuance. In this article, the authors have tried to examine the existing murabaha securities in the domestic laws and regulations, including securities of buying assets, raising fund, establishing capital of collateral and commercial companies from legal and Islamic jurisprudence perspectives as well as the clearing and settlement process of the murabaha securities.
خلاصه ماشینی:
١-٢-١- کلیت و روش کار اوراق مرابحه تأمین نقدینگی در سال ١٩٩٢ میلادی بخش خصوصی در اقتصاد مالزی نوعی اوراق بهادار منتشر کرد که مبتنی بر بیع العینه یا باز خرید دارایی فروخته شده است ، در این روش مؤسسه ناشر اوراق ، داراییهای دولت ، سازمان ها و بنگاه های اقتصادی را به صورت نقد خریداری نموده و وجه آنرا میپردازد، سپس با قیمتی بالاتر و به صورت نسیه مدت دار به خود آنها میفروشد و در مقابل ، از آنها اسناد مالی با مبالغ و سررسیدهای معین دریافت میکند.
١-٢-٢- تحلیل فقهی و حقوقی اوراق مرابحه تأمین نقدینگی همانطور که بیان شد، در اوراق مرابحه تأمین نقدینگی، واسط (ناشر) دارایی دولت یا یک بنگاه اقتصادی را به صورت نقد از او میخرد سپس به صورت نسیه به خود او میفروشد، در این نوع ، علاوه بر بحث تنزیل ، اصل خرید و فروش نقد و نسیۀ کالا میان نهاد واسط و بانی نیز از نظر فقهی مصداق بیع العینه بوده محل بحث و اختلاف است .
لکن در حال حاضر با توجه به مصوبه کمسیون تخصصی فقهی بورس در تاریخ ٨٩/٢/٨ ، اوراق مرابحه نوع دوم (اوراق مرابحه جهت تهیه نقدینگی) که مبتنی بر قراردادهای بیع العینه غیر مجاز، وکالت و خرید دین است از نظر فقه شیعه و سنی اشکال دارد و این نوع از اوراق مرابحه غیر شرعی تشخیص داده شده و قابلیت اجرا در بازار مالی اسلامی را ندارد.