چکیده:
سلسلة کبرویّة همدانیّه پس از کمالالدین حسین خوارزمی (د. ۹۵۸ق/۱۵۵۱م) که آخرین صوفی بزرگ این سلسله در ماوراءالنهر بود، نام «کبرویة همدانیة حسینیّه» و «ذهبیة حسینیّه» به خود گرفت. حیسن خوارزمی نه تنها در ماوراءالنهر به گسترش و تبلیغ این سلسله پرداخت بلکه طریقت و تعلیمات وی به سرزمینهای نواحی ماوراءالنهر، به خصوص در هند، هم نفوذ زیادی پیدا کرد. مناقبنویسان حسین خوارزمی به روابط او با ظهیرالدین محمد بابر (د. ۹۳۷ق/۱۵۳۰م) و نصیرالدین محمد همایون (د. ۹۶۳ق/۱۵۵۶م)، پادشاهان گورکانی هند، اشاره کردهاند. همچنین در بعضی تذکرههای قرن دهم و یازدهم هجری تعداد چشمگیری از خلفا و فرزندان حسین خوارزمی یاد شدهاند که به هندوستان هجرت کردند و باعث گسترش این طریقت در آن دیار شدند. ما در این مقاله پس از معرفی طریقت کبرویّة همدانیّة حسینیّه به مطالعه و بررسی گسترش این طریقت در سرزمین هند پرداختهایم.
Kubrawiyah Hamadaniyah Husayniyah Order and its Associations with Indian Subcontinent
Fatima Fiaz/ Muhammad Raza Turki
Husayniyah branch of kubrawiyah hamadaniyah order is named after Kamal-al-din Husayn Khwarazmi (d. 1551), the last of the major Kubrawi sufi saints in Central Asia. His mystical teachings not only helped Kubrawiyah order to revive its lost prestige in Transoxiana but also influenced the mystical practices in South Asia. Husayn Khwarazmi’s hagiographers refer to his epistles & communications with two of the Indian Mughal kings including Zahir al-din Muhammad Babur (1483 - 1530) and Nasir-al-din Muhammad Humayun (1508 - 1556). Also, some of the 16th & 17th century historians have mentioned travels and itineraries of Husayn Khwarazmi’s descendants and disciples to South Asia. This study after introducing Kubrawiyah Hamadaniyah Husayniyah Order, focuses on how Husayn Khwarazmi & his descendants had developed cross-cultural connections across South Asia.
خلاصه ماشینی:
۲-۲- اشارههایی به آثار عارفان هندی در مناقب حسین خوارزمی ۲-۲-۱ مکتوبات شیخ یحیی منیری نشانههایی از رابطة طریقت کبرویّة همدانیّة حسینیّه با خطة هند که در جادّۃ العاشقین دیده می شود، بُعد علمی هم داشته است.
شریفی می نویسد: و نیز حضرت خواجه خسرو فرموده اند: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (همان: ۱۲۶ الف) ۳- حضور فرزندان و مریدان حسین خوارزمی و پیرش در هند اخلاف حسین خوارزمی علاوه بر اینکه در آثار علمی خود به نگاشتههای عرفانی دانشمندان هند توسل می جسته اند، بدان سرزمین رفت و آمد هم داشتند و شریفی در آخرین باب کتابش به مسافرت یکی از فرزندان حسین خوارزمی که شاه مخدوم نام داشت، اشاره کرده است: ...
۳-۱- مطالبی از سه اثر: ثمرات القدس، منتخب التواریخ و نسخة زیبای جهانگیر اکنون محور بحث خود را به آن دستة آثاری منتقل می کنیم که در قرون بعدی نگاشته شده و رفت و آمد فرزندان و خلفای حسین خوارزمی و حاجی محمد خبوشانی به خطة هند در آنها مذکور است: ۳-۱-۱- ثمراتالقدس من شجراتالانس نوشتة میرزا لعل بیگ لعلی بدخشی (د.
» ما چند ابیاتی از این بخش مثنوی به طور نمونه در ادامه نقل می کنیم: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (همان: ۴۹) همچنین مقامات پیر راه که آخرین جزو خمسة صرفی است در سال ۱۰۰۰ق/۱۵۹۲-۹۳م درمورد احوال و مناقب حسین خوارزمی سروده شد.
همچنین از هند هم کسانی بودند که به خوارزم رفتند و به حلقة مریدان حسین خوازرمی درآمدند و از جمله آنها می شود به یعقوب صرفی اشاره کرد که شیخ احمد سرهندی، از صوفیان بزرگ نقشبندیّه در هند، از وی تلمّذ کرده است.