چکیده:
علاقة ناصرالدین شاه به پدیدة نوظهور عکاسی که دستاورد تمدنی غرب بود، سبب رونق عکاسی گردید. نخستین سوژههای عکاسی شاه، زنان حرمسرا و درباریان و اولین عکاسان نیز شاه، درباریان و تعدادی عکاس خارجی بودند. خروج انحصار عکاسی از دربار یکی از دلایل توجه به سوژههای مختلفی نظیر رعایا، طبیعت و حیوانات گردید. از سویی دیگر تمایل شاه به عکاسی از سوژههای ناب و بداهه، منجر به رویآوری به عکاسی مستند گردید. از آن زمان عکاسی به دو صورت پرتره و مستند ادامه یافت. عکاسی مستند علاوه بر ثبت تصاویر ناب و بداهه در گزارش تصویری و روزنامهنگاری نیز به کار رفت. عکسهایی که در روزنامهنگاری بکار رفتند و نیز تصاویری که به هدف گزارش تصویری تهیه شدند، به مرور ایام به لحاظ استنادی توانستد جایگاه مهمی برای خود بیابند.هدف از این پژوهش آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی، به چرایی روی آوردن به عکاسی مستند و کاربردهای آن در زمان ناصرالدین شاه پرداخته شود. یافتههای پژوهش نشانمیدهد توجه و علاقه شاه، سبب توجه دیگران به عکاسی و به ویژه عکاسی مستند توسط برخی از عکاسان گردید. عکسها و آلبومهای به جای مانده از آن دوره نشان از پیشرفت در این زمینه میباشد.
Nasser al-Din Shah's interest in the emerging phenomenon of photography, which was the achievement of Western civilization, led to the rise of photography. The first subjects of the king's photography were the women of the shrine and the courtiers, and the first photographers were the king, the courtiers and a number of foreign photographers. The departure of the monopoly of photography from the court became one of the reasons for paying attention to various subjects such as subjects, nature and animals. On the other hand, the Shah's desire to photograph pure and improvised subjects led to a shift to documentary photography. Since then, photography has continued in both portrait and documentary forms. In addition to capturing pure and improvised images, documentary photography was also used in video reporting and journalism. The photographs used in journalism, as well as the photographs taken for the purpose of visual reporting, have been able to find an important citation position over time.The purpose of this research is to use a descriptive-analytical method to explain why documentary photography was used and its applications during the reign of Nasser al-Din Shah. Findings of the research show that Shah's attention and interest caused others to pay attention to photography, especially documentary photography by some photographers. Photographs and albums left over from that period show progress in this area.
خلاصه ماشینی:
دستاورد بحث نشان میدهد که اگرچه علاقۀ ناصرالدین شـاه بـه پدیـدة نوظهـور عکاسـی، سبب رونق عکاسی به مثابه یک وجه از مدرنیزاسیون در ایران شـد و نخسـتین سـوژه هـای عکاسی شاه ، زنان حرم سرا و درباریان و اولین عکاسان نیز شاه ، درباریان و تعـدادی عکـاس خارجی بودند اما بتدریج شاهد عمومیسازی و اجتماعی شدن عکاسـی و خـروج انحصـار آن از دربار هستیم و این امر به عنوان یکی از دلایل توجه به سوژه های مختلفی نظیر رعایـا، طبیعت و حیوانات و به طور خاص عکاسی مستند گردید.
فقط به صورت پراکنده و محدود در منابع مختلف آمـده اسـت ، در ادامه سعی میشود به برخی از پژوهش های انجام شده در این خصوص پرداخته شود: استاین ، (١٣٦٨)، در کتاب «سرآغاز عکاسی در ایران »، تاریخ ورود عکاسـی بـه ایـران را شرح داده است .
٥. ١ وجه نوآورانه تحقیق آنچه که در این نوشتار میتوان به مثابه دستاورد بحث و وجه نوآورانـه آن مطـرح کـرد ایـن است که گرچه وجه غالب و گفتمان مسلط بر عکاسـی دوره ناصـرالدین شـاه بـر «رویکـرد درباری» به آن و توجه به عکس به مثابـه مولفـه سـرگرمی و تفـّنن ادامـه یافـت امّـا ظهـور عکاسی مستند که درصدد عمومیسازی و اجتمـاعی کـردن سـوژه هـا و موضـوعات محـل عکس برداری بود، خود گواهی بر آن است کـه اساسـا ایـن وجـه از مدرنیزاسـیون و فراینـد مدرن شدن از دربار نیز به گروه های اجتماعی و جامعه ایران نیمه دوّم قـرن نـوزدهم انتقـال داده شد.