چکیده:
در متون مقتل سیدالشهداء(ع)، ماجرای رویارویی آن حضرت با جنیان در کربلا مطرح شده است. امام در آن ماجرا اعلام آمادگی جنیان برای همکاری با امام(ع) در مبارزه با لشکر ظلم را نمیپذیرد. صالحی نجف آبادی با استناد به آیه 9 سوره انفال، روایت مزبور را ناصحیح میداند. بر اساس این آیه که حضرت رسول(ص) از خداوند برای نصرت در جنگ بدر کمک خواست و خدا نیز توسط لشکری نامرئی حضرت را یاری کرد، امام حسین(ع) نیز بایستی به تبع جد گرامیاش، این همکاری را میپذیرفت. برخی به نقد و بررسی دیگاه صالحی پرداختهاند. این مقاله با رویکردی تحلیلی در پی پاسخگویی به نقدهای مطرح شده است.
خلاصه ماشینی:
باید یادآور شد، این نوشتار درصدد تأیید یا رد حضور جنیان در کربلا و بررسی «سندی» روایت مزبور نیست، بلکه صرفاً در مقام نقد محتوایی آن با استناد به آیه «جنود غیبی خداوند»، که به نظر میرسد نخستین بار صالحی نجف آبادی آن را مطرح کرده، و بررسی نقدهای صادر شده به ایشان پرداخته است.
یعنی صالحی چون نتوانسته گزارش سید بن طاووس در مورد رد همکاری جنیان توسط امام حسین را، موافق قرآن و سیره نبوی بداند، به مردود بودن آن حکم کرده است؛ زیرا که سیدالشهداء را رهروترین مسلمانان نسبت به عملکرد حضرت رسول میداند، و چون پیامبر در جنگ بدر از کمک موجودات ماورایی بهره برد و پیروز شد، امام حسین نیز نمیبایست اگر موجودات مزبور اعلام همکاری کرده باشند، درخواست آنان را رد کند، چرا که با عملکرد جدش همساز نخواهد بود.
نقد سوم صادقی ارزگانی (1388: 150) در سومین نقد به نظریه صالحی مینویسد: «خداوند از امام حسین به عنوان یک تکلیف نخواسته بود که از فرشتهها کمک بگیرد و خود را نجات دهد، تا کسی نپذیرفتن کمک فرشتگان از سوی امام را مخالف با خواست خدا تلقی کرده و از این راه بخواهد آن روایت را مورد تردید قرار دهد؛ بلکه برابر همان روایاتی که قبلاً اشاره شد، امام در پذیرش کمک فرشتهها و انتخاب راه شهادت، آزاد گذاشته شده بود، ولی به دلایلی که بر ما نهفته است، راه شهادت را برگزید و کمک فرشتهها را نپذیرفت».