چکیده:
پیر یکی از کلیدیترین اصطلاحات و نمادهای عرفانی است که در تمام احوال و مقامات سیر و سلوک برای سالک جای او را
هیچ کتاب و دفتری نمیتوان بگیرد. اهل عرفان برای گسستن انسان از تعلقات مادی و برداشتن حجاب بشری و همچنین
عروج روح انسان به عالم علوی به مریدی عرفانی نیاز دارد که اصطلاحا «پیر» نامیده میشود تا به کمک و ارشاد وی بتواند از
عقبات و مشکلات طریقت عبور کرده و راه پرخطر سلوک را طی کند و به سر منزل حقیقت برسد. پیر کسی است که مشکلات
طریقت را آزموده و راه رسیدن به حقیقت را پیموده است . حضور او هم حضور ظاهری و فیزیکی است و هم حضور معنوی و
باطنی. به عبارت دیگر در طریقت هر سالکی پیر مشخصی دارد که او را با حضور فیزیکی و معنوی خود گام به گام پیش میبرد
و خطرات گمراهی را به او نشان میدهد و نمیگذارد که قدمی اشتباه بردارد و از راه راست حقیقت که راه زندگی و خداست
دور گردد. این صاحب ولایت در میان آثار شاعران عرفانی به وفور دیده میشود و عارفانی همچون سنایی، عطار، مولانا و حافظ
بدان اشارات زیادی کرده اند. این مقاله که با روش توصیفی و تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است برآن
است به شخصیت پیر و صفات او در آثار عارفان همراه با شواهد شعری بپردازد.
Pir is one of the key mystical terms and symbols that no book or office can be replaced by any book or office in all situations and officials of the journey and conduct for the al-Salk. In order to dissociate human beings from material belongings and remove the human veil, as well as the ascension of the human soul to the Alevi world, the mystic needs a mystical disciple, so that with his help and guidance, he can pass through the backwards and problems of the path of the way of conduct and reach the home of truth. The old man is the one who has tested the problems of the way and walked the way to the truth. His presence is both an outward and physical presence, as well as a spiritual and esoteric presence. In other words, in the way of each year, an old man has a certain old man who takes him step by step with his physical and spiritual presence and shows him the dangers of error and does not allow him to take the wrong step and move away from the truth which is the way of life and God. This owner of wilaya is abundantly seen among the works of mystical poets and mystics such as Sana'i, Attar, Rumi and Hafiz have made many references to it. This paper, which has been done by descriptive and analytical method based on library studies, tries to deal with the old character and his attributes in mystic works along with poetic evidences.
خلاصه ماشینی:
بازتاب جلوه هاي پير در عرفان مرتضي کريمينيا دکتري زبان و ادبيات فارسي ، عضو هيات علمي دانشگاه فرهنگيان همدان ، پرديس شهيد باهنر چکيده پير يکي از کليديترين اصطلاحات و نمادهاي عرفاني است که در تمام احوال و مقامات سير و سلوک براي سالک جاي او را هيچ کتاب و دفتري نميتوان بگيرد.
اهل عرفان براي گسستن انسان از تعلقات مادي و برداشتن حجاب بشري و همچنين عروج روح انسان به عالم علوي به مريدي عرفاني نياز دارد که اصطلاحا «پير» ناميده ميشود تا به کمک و ارشاد وي بتواند از عقبات و مشکلات طريقت عبور کرده و راه پرخطر سلوک را طي کند و به سر منزل حقيقت برسد.
کتاب هاي عرفاني نيز کم و بيش ، به ترسيم و توصيف سيماي پير پرداخته اند و اهميت و لزوم آن را به روشني برشمرده اند که در اين ميان حديقه سنائي، منطق الطير عطار، مثنوي مولوي و ديوان حافظ داراي اهميت خاص و نقش بنيادي بوده اند.
عطار، در منطق الطير به جاي اصطلاح پير مغان ، ترکيب بيدار جان را به کار برده است که اين دو واژه هم معني هستند؛ و اين واژه به کسي اطلاق ميشود که در وادي سير سلوک به مرحلۀ کمال رسيده باشد.
نتيجه گيري آنچه سالک در سير و سلوک روحاني و پرمخاطره به آن نياز شديد دارد وجود رهبر و راهنماي روحاني است که خود تجربه اين راه را داشته و با کم و کيف سفر آشنا باشد که در تصوف اسلامي از اين رهبر به عنوان شيخ يا پير نام برده ميشود که وي معتبرترين پشتوانه هدايت سالک ناجي وي از خطرات احتمالي در مسير طريقت ميباشد.